Η έντονη στροφή των Ελλήνων προς τον χρυσό δεν είναι τυχαία
Από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, ο χρυσός παραμένει διαχρονικό σύμβολο πλούτου, εξουσίας και χρηματοοικονομικής σταθερότητας.
Για τα κράτη που επιδιώκουν να διασφαλίσουν τη νομισματική τους αυτονομία και να ενισχύσουν τη γεωοικονομική τους θέση, ο χρυσός λειτουργεί ως βασικό εργαλείο στρατηγικής σημασίας.
Σε περιόδους παγκόσμιας αναταραχής, όπως αυτή που προκάλεσαν πρόσφατα οι εμπορικές εντάσεις και οι πολιτικές ανατροπές, η αξία του επανέρχεται στο επίκεντρο ως ασφαλής επενδυτική διέξοδος.
Η δύναμη των αποθεμάτων
Οι ποσότητες χρυσού που διακρατούν ορισμένα κράτη είναι εντυπωσιακές και αντικατοπτρίζουν το ρόλο του πολύτιμου μετάλλου ως μέσου οικονομικής επιρροής. Τα εθνικά αποθέματα χρυσού ενισχύουν όχι μόνο τη σταθερότητα των νομισμάτων, αλλά και το κύρος των κρατών στο παγκόσμιο γεωοικονομικό σκηνικό.
Ράλι τιμών από το 2017
Από την ανάληψη της εξουσίας από τον Ντόναλντ Τραμπ τον Ιανουάριο του 2017, η τιμή του χρυσού έχει καταγράψει αύξηση άνω του 25%, ενώ την ίδια περίοδο ο δείκτης S&P 500 σημείωσε πτώση σχεδόν 7%. Οι εξελίξεις αυτές, σε συνδυασμό με την όξυνση των γεωπολιτικών εντάσεων και την αβεβαιότητα στις διεθνείς αγορές, εκτόξευσαν τις τιμές του χρυσού σε ιστορικά υψηλά – με τις τιμές ορισμένων ράβδων να αγγίζουν το εντυπωσιακό όριο του 1 εκατομμυρίου δολαρίων.
Τα διεθνή αποθέματα σε αριθμούς
Κατά το 2024 και στις αρχές του 2025, η CEOWORLD και η COSMOS Analytica κατέγραψαν τις κινήσεις των κεντρικών τραπεζών παγκοσμίως, με βάση τα στοιχεία του Παγκόσμιου Συμβουλίου Χρυσού (WGC). Πρωταγωνιστές της λίστας ήταν:
- Ηνωμένες Πολιτείες: Κρατούν τα μεγαλύτερα αποθέματα, 8.133,5 τόνοι, κυρίως στο Φορτ Νοξ.
- Γερμανία: Με 3.351,5 τόνους, διαθέτει σημαντικό μέρος εκτός συνόρων, παρακαταθήκη του Ψυχρού Πολέμου.
- Ιταλία: Διατηρεί 2.451,8 τόνους στους θησαυρούς της Τράπεζας της Ιταλίας.
Τις πρώτες θέσεις συμπληρώνουν Γαλλία, Ρωσία, Κίνα, Ελβετία, Ινδία, Ιαπωνία και Τουρκία. Η Ελλάδα βρίσκεται στη 36η θέση, με 114,5 τόνους το 2024 και 114,62 τόνους το α’ τρίμηνο του 2025.
Ραγδαίες αγορές χρυσού το 2024
Το 2024 υπήρξε χρονιά-ορόσημο για την ενίσχυση των εθνικών αποθεμάτων:
- Πολωνία: Πρωταθλήτρια με αύξηση 25%, επηρεασμένη από τον πόλεμο στην Ουκρανία.
- Τουρκία: Πρόσθεσε 74,79 τόνους (+13,85%).
- Ινδία: Ενίσχυσε τα αποθέματα κατά 72,6 τόνους (+9,03%).
- Κίνα: Διατήρησε θετικό ρυθμό αγορών, αν και χαμηλότερο σε σχέση με προηγούμενα έτη.
Άλλα κράτη που κινήθηκαν προς την ίδια κατεύθυνση ήταν η Τσεχία, Ιράκ, Ουγγαρία, Ουζμπεκιστάν, Γκάνα και Κατάρ. Αξιοσημείωτη ήταν και η περίπτωση της Ζιμπάμπουε, που αύξησε τα αποθέματά της κατά 54%, φτάνοντας τους 2 τόνους.
Οι χώρες που πούλησαν χρυσό
Παρά την αυξητική τάση, υπήρξαν και χώρες που επέλεξαν την αντίθετη στρατηγική:
- Φιλιππίνες: Πραγματοποίησαν τη μεγαλύτερη πώληση με 29,4 τόνους.
- Καζακστάν: Συνέχισε τη ρευστοποίηση με απώλειες 10,18 τόνων.
- Σιγκαπούρη και Ταϊλάνδη: Επίσης περιόρισαν τα αποθέματά τους σημαντικά.
- Γερμανία: Παρά τα τεράστια αποθέματα, πούλησε μόλις 1,12 τόνους – η μικρότερη πώληση από το 2002.
Χώρες χωρίς αποθέματα
- Κάποιες ανεπτυγμένες χώρες εκπλήσσουν με την πλήρη απουσία στρατηγικού χρυσού:
- Καναδάς: Αν και κορυφαίος εξαγωγέας χρυσού, δεν διατηρεί αποθέματα, κρίνοντάς τα μη απαραίτητα.
- Νορβηγία: Από το 2004 έχει πουλήσει τα πάντα, κρατώντας μόνο 7 ράβδους για εκθεσιακούς λόγους.
Γιατί οι Έλληνες στρέφονται μαζικά στον χρυσό
Η εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ δεν επηρέασε μόνο τις διεθνείς αγορές, αλλά αναζωπύρωσε και τον φόβο παγκόσμιας αποσταθεροποίησης, με απήχηση και στην Ελλάδα. Οι Έλληνες επενδυτές -ιδιώτες και επαγγελματίες- φαίνεται πως δεν ξεχνούν εύκολα τις εμπειρίες της οικονομικής κρίσης και των capital controls, με αποτέλεσμα να διατηρούν έντονα αντανακλαστικά αμυντικής επενδυτικής συμπεριφοράς.
Σε ένα διεθνές περιβάλλον με εντεινόμενες γεωπολιτικές εντάσεις, ενδεχόμενη αύξηση των επιτοκίων και εύθραυστη τραπεζική σταθερότητα, ο χρυσός προσφέρει μια απτή, διαχρονική αξία. Σε αντίθεση με τα χρηματοοικονομικά προϊόντα ή τα κρυπτονομίσματα, ο φυσικός χρυσός -σε μορφή ράβδων ή χρυσών λιρών- θεωρείται ασφαλής και άμεσης ρευστότητας επιλογή.
Ιδιαίτερα χαρακτηριστική είναι η άνοδος στις αγορές χρυσού από τις ελληνικές τράπεζες και από εξειδικευμένα καταστήματα πολύτιμων μετάλλων, με τους πολίτες να αναζητούν μέσο διατήρησης της αξίας των αποταμιεύσεών τους. Παράλληλα, η ενίσχυση της διεθνούς τιμής έχει ωθήσει και πολλούς να πωλήσουν παλαιό χρυσό, εκμεταλλευόμενοι τις υψηλές αποτιμήσεις.
Δεν είναι απλώς θέμα επένδυσης, αλλά περισσότερο ζήτημα ασφάλειας, εμπιστοσύνης και προνοητικότητας. Με άλλα λόγια, η στροφή προς τον χρυσό στην Ελλάδα είναι μια μορφή «συλλογικού ενστίκτου επιβίωσης» σε ένα ασταθές διεθνές σκηνικό.
