Καλά τα σενάρια σύγκλισης ωστόσο η (πολιτική) ιστορία διδάσκει…
Η «ενωμένη Κεντροαριστερά» είναι μια φράση που φοριέται πολύ, εσχάτως, από τις παρασκηνιακές φήμες περί σημείων επαφής του Αλέξη Τσίπρα και της Φώφης Γεννηματά για συνεργασία ΣΥΡΙΖΑ και ΚΙΝΑΛ. Ωστόσο, η αλήθεια είναι πως το να εμφανιστούν ενωμένοι, εκλογικά, ο πολιτικός χώρος του Κέντρου και της Αριστεράς στην Ελλάδα έχει πολλά χρόνια να συμβεί. Πάρα πολλά.
Κάτι πάντως που ήταν σχεδόν δεδομένο τη δεκαετία του ’50 καθώς πολιτικά κυριαρχούσε η… ΝΔ της εποχής: η ΕΡΕ του Κωνσταντίνου Καραμανλή, η οποία όμως ιδρύθηκε το 1955 για να διαδεχθεί τον Ελληνικό Συναγερμό, κόμμα του στρατηγού Αλέξανδρου Παπάγου. Και, νωρίτερα, από τη δεκαετία του ’20 μάλιστα, ο δεξιός χώρος εκφραζόταν πολιτικά από το Λαϊκόν Κόμμα. Στις αρχές των 50s λοιπόν έγιναν κάποιες προσπάθειες για μια ενωμένη Κεντροαριστερά, που δεν ευοδώθηκαν.
Μετά τον θάνατο του (εν ενεργεία πρωθυπουργού, τότε) Παπάγου το φθινόπωρο του ’54, ο βασιλιάς Παύλος κάλεσε τον, ανερχόμενο τότε, πολιτικό Κωνσταντίνο Καραμανλή στα ανάκτορα προκειμένου να του δώσει εντολή σχηματισμού κυβέρνησης. Και άμεσα ο Καραμανλής θέλησε να αντικαταστήσει τον Συναγερμό με ένα άλλο πολιτικό κόμμα: έτσι στις 4 Ιανουαρίου 1955 ιδρύθηκε η Εθνική Ριζοσπαστική Ένωσις, στην οποία εντάχθηκαν πολλά στελέχη του διαλυθέντος κόμματος του Ελληνικού Συναγερμού καθώς και πολλοί πολιτευόμενοι από άλλα κόμματα, κυρίως των Φιλελευθέρων. Το πάλαι ποτέ ισχυρό κόμμα του Ελευθέριου Βενιζέλου έπνεε, πια, τα λοίσθια.
Οι επόμενες βουλευτικές εκλογές έλαβαν χώρα στις 19 Φεβρουαρίου 1956, ήταν μάλιστα οι πρώτες που ψήφισαν και οι γυναίκες στη χώρα μας και, ελέω της ισχύς της ΕΡΕ, συνασπίστηκαν συνολικά επτά κόμματα υπό τη Δημοκρατική Ένωσις, για να την αντιμετωπίσουν την ΕΡΕ! Και μάλιστα για πρώτη φορά δέχθηκαν να συμμαχήσουν με την ΕΔΑ, η οποία κατηγορούνταν από την ίδρυση της το 1951 πως κυριαρχείται από το (παράνομο ακόμη, τότε) ΚΚΕ. Στη συμμαχία εντάχθηκε ως και το δεξιό Λαϊκό Κόμμα του Τσαλδάρη.
Η Δημοκρατική Ένωσις όρισε επικεφαλής τον Γεώργιο Παπανδρέου, που είχε αναλάβει το βενιζελικό κόμμα των Φιλελευθέρων, αποτελούνταν λοιπόν από τα εξής κόμματα:
- Φιλελευθέρα Δημοκρατική Ένωσις (Σοφοκλής Βενιζέλος)
- Κόμμα Φιλελευθέρων (Γεώργιος Παπανδρέου)
- Δημοκρατικό Κόμμα Εργαζόμενου Λαού (Γεώργιος Καρτάλης)
- Ενιαία Δημοκρατική Αριστερά (Ιωάννης Πασαλίδης)
- Εθνική Προοδευτική Ένωσις Κέντρου (Σάββας Παπαπολίτης)
- Κόμμα Αγροτών και Εργαζομένων (Αλέξανδρος Μπαλτατζής)
- Λαϊκό Κόμμα (Κωνσταντίνος Τσαλδάρης)
Ωστόσο το εκλογικό σύστημα, που τότε όριζε η εκάστοτε κυβέρνηση (άρα αυτή του Καραμανλή) είχε σκοπό τον περιορισμό της δύναμης της ΔΕ και, επειδή περιείχε τρεις διαφορετικούς τρόπους ποσοστών, ονομάστηκε χαριτολογώντας (από τους επικριτές του) ως… τριφασικό. Το εν λόγω ρεύμα είχε εκείνη την εποχή εμφανιστεί στη χώρα μας. Για να μην χρειαστεί να γράψουμε άλλα τόσα για να το εξηγήσουμε το σύστημα, αναλογιστείτε ότι στις περιφέρειες ως δέκα εδρών εφαρμόστηκε πλειοψηφικό σύστημα με περιορισμένη εκπροσώπηση της μειοψηφίας, στις μονοεδρικές, διεδρικές και τριεδρικές ο πρώτος συνδυασμός καταλάμβανε πλειοψηφικά όλες τις έδρες, στις περιφέρειες με 4-5-6 έδρες ο δεύτερος καταλάμβανε μια έδρα (και ο πρώτος τις υπόλοιπες) και ούτω καθεξής!
Απόρροια τούτου, η ΕΡΕ να λάβει 47,38% και 165 έδρες και η ΔΕ να λάβει παραπάνω, 48,15% αλλά μονάχα 132 έδρες!
Ήταν η πρώτη, και η τελευταία φορά, που υπήρξε εκλογικά τέτοια πολιτική σύγκλιση και συμμαχία του Κέντρου και της Αριστεράς. Προς γνώση, για Γεννηματά και Τσίπρα, αλλά εύκολο δεν είναι – ακόμη και πρόθεση να υπάρχει.
