H Eλλάδα καίγεται, άνθρωποι σκοτώνονται ή τραυματίζονται ή αναγκάζονται να διαχειριστούν τεράστια σοκ που τους αλλάζουν για πάντα τη ζωή, ενώ τεράστιες δασικές εκτάσεις καταστρέφονται, οικοσυστήματα εξαφανίζονται, περιουσίες χάνονται.
Ο πυκνός καπνός των πυρκαγιών που κάλυψε των ουρανό πολλών περιοχών ανεβάζει την ατμοσφαιρική ρύπανση σε επίπεδα πολύ μεγαλύτερα από τα ανώτατα επιτρεπτά όρια.
Η ατμοσφαιρική ρύπανση που προκαλείται από την καύσιμη ύλη δεν είναι στατικό φαινόμενο. Οι επιστήμονες λένε ότι μετακινείται και δημιουργεί επεισόδια υψηλής ατμοσφαιρικής ρύπανσης ακόμη και σε περιοχές που είναι πολύ μακριά από τις εστίες των πυρκαγιών.
Μικροσωματίδια φονιάδες
Ο Κώστας Καρτάλης, καθηγητής του ΕΚΠΑ, διευθυντής του Εργαστηρίου Φυσικής Περιβάλλοντος-Μετεωρολογίας και μέλος της Επιστημονικής Επιτροπής της Ε.Ε. για την κλιματική αλλαγή, εξήγησε στη Lifo ότι οι πυρκαγιές ευθύνονται για την παραγωγή αιωρούμενων σωματιδίων, τα οποία ονομάζονται PM2.5.
Κάθε πυρκαγιά που είναι κοντά σε αστική περιοχή έχει επιβλαβείς συνέπειες για την ανθρώπινη υγεία και παράλληλα χάνονται τα δάση, που είναι ένα φίλτρο για την ατμόσφαιρα της αστικής περιοχής. Το 27% της δασικής έκτασης πέριξ της πόλης της Αθήνας έχει καταστραφεί. Αν συνεχιστεί αυτό, πλέον η Αθήνα θα είναι μια πόλη που δεν θα έχει από πού να αναπνεύσει.
Οι μικροσκοπικοί αυτοί ατμοσφαιρικοί ρύποι που έχουν διάμετρο μικρότερη από 2,5 μικρόμετρα (μm) μπορούν να ταξιδέψουν και να επηρεάσουν την ποιότητα του αέρα σε περιοχές που βρίσκονται σε μεγάλη απόσταση από τις εστίες των πυρκαγιών. «Αν και οι περιπτώσεις δεν είναι συγκρίσιμες, από τις δασικές πυρκαγιές στον Καναδά η συγκέντρωση αιωρούμενων σωματιδίων PM2.5 έφθασε στη Νέα Υόρκη –λόγω μεταφοράς– στα 400 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο, όταν το όριο είναι μόλις 20 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο», εξηγεί. Στην πρόσφατη πυρκαγιά στην Αγχίαλο, «η συγκέντρωση των μικροσωματιδίων ξεπέρασε τα 228 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο PM2.5, όταν το όριο είναι 20», λέει.
Ο Κώστας Καρτάλης υποστηρίζει ότι «η παραγωγή αιωρούμενων σωματιδίων PM2.5 από δασικές πυρκαγιές εξαρτάται από πολλούς παράγοντες». Στους παράγοντες αυτούς συγκαταλέγει «το είδος της δασικής βλάστησης, τις συνθήκες θερμοκρασίας και υγρασίας, καθώς υψηλές θερμοκρασίες και χαμηλή υγρασία μπορούν να ενισχύουν την καύση και την παραγωγή αιωρούμενων σωματιδίων, τις ανεμολογικές συνθήκες αλλά και την τοπογραφία». Ο ίδιος εξηγεί πόσο δραματική είναι επίπτωση των δασικών πυρκαγιών στο ατμοσφαιρικό περιβάλλον: «Οι δασικές πυρκαγιές συμβάλλουν στην παραγωγή διοξειδίου του άνθρακα», η οποία ανέρχεται σε «περίπου 216 τόνους CO2 ανά 10 στρέμματα, αν και η ακριβής τιμή εξαρτάται από το είδος των δένδρων».
Παράλληλα, «όταν ένα δάσος καεί, σταματά να απορροφά διοξείδιο του άνθρακα από την ατμόσφαιρα, ένας φυσικός μηχανισμός απομάκρυνσης, καθώς από κάθε 10 στρέμματα δάσους απορροφώνται 11 τόνοι CO2 κάθε έτος. Κατά συνέπεια, οι επιπτώσεις μιας δασικής πυρκαγιάς σε ό,τι αφορά στο ατμοσφαιρικό περιβάλλον αφορούν τόσο την αέρια ρύπανση και τις προκαλούμενες επιπτώσεις στην υγεία όσο και την ενίσχυση της κλιματικής αλλαγής λόγω της αύξησης των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και της μείωσης της ικανότητας απομάκρυνσής του από την ατμόσφαιρα», προσθέτει.
«Εκτός από τις πυρκαγιές αυτές καθαυτές, θα πρέπει να λαμβάνουμε υπόψιν μας και τις επιπτώσεις από τις αυξημένες συγκεντρώσεις των αιωρούμενων σωματιδίων και δη των πιο μικρών και επικίνδυνων, τα οποία είναι τα μικροσωματίδια PM2.5», γιατί διεισδύουν βαθύτερα στους πνεύμονες, λέει o Ανδρέας Καζαντζίδης, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Πατρών και διευθυντής του Εργαστηρίου Φυσικής της Ατμόσφαιρας.
Ο Ανδρέας Καζαντζίδης υποστηρίζει ότι μπορεί να εκτίθενται σε μεγαλύτερες συγκεντρώσεις των ατμοσφαιρικών αυτών ρύπων οι πληθυσμοί που είναι πιο κοντά στις πυρκαγιές, ωστόσο, «αυτό που βλέπουμε από χθες είναι ότι μπορεί να υπάρχουν επιπτώσεις και αρκετά μακριά από τις θέσεις των πυρκαγιών».
