Ο θρύλος ήθελε τον Νέρωνα να βάζει φωτιά στην αρχαία Ρώμη και εκστασιασμένος με το θέαμα από τις φλόγες που καταβρόχθιζαν τα κτίρια της Αιώνιας Πόλης έπαιζε τη λύρα του.
Όμως εκείνο το μακρινό 64 πΧ ο Νέρωνας, όπως τεκμαίρουν οι πηγές δεν βρισκόταν καν στη Ρώμη, αλλά στο Άντιουμ, ενώ και η αρχαιολογική σκαπάνη έχει αποδείξει πως και η πυρκαγιά προκλήθηκε από τυχαία αιτία.
Όπως τονίζει ο αρχαιολόγος Νέστορ Μαρκές, συγγραφέας του άρτι εκδοθέντος βιβλίου «Fake News στην Αρχαία Ρώμη. Διαβολές, προπαγάνδα, ψεύδη 2000 χρόνια πριν» (Fake News de la Antigua Roma. Engaños, propaganda mentiras de hace 2000 años, ed. Espasa, 2019), «λειτούργησε ένα ‘σπασμένο’ τηλέφωνο: κυκλοφόρησε η φήμη πως είδαν τον Νέρωνα σε έναν κήπο της πόλης, κάποιος άλλος πρόσθεσε πως παρατηρούσε την πυρκαγιά από έναν πύργο και μετά πολλά χρόνια προστέθηκε ο θρύλος πως έπαιζε λύρα στο παλάτι, ενώ οι φλόγες κατέστρεφαν τη Ρώμη, όμως η ιστορική αλήθεια δεν έχει καμμία σχέση με την εικόνα αυτή».
Όμως, η ιστορία του Νέρωνα δεν είναι το μοναδικό παράδειγμα μίας διεστραμμένης παραλλαγής των ιστορικών γεγονότων που μας έχει παραδοθεί και αποτελεί τμήμα της συλλογικής φαντασίας ακόμη και σήμερα. «Για τον ρωμαϊκό κόσμο έχουν δημιουργηθεί πλήθος fake news, ορισμένα από τα οποία τα έπλασαν οι ίδιοι οι Ρωμαίοι για πολιτικούς λόγους—για να υποσκάψουν φερ’ ειπείν έναν αυτοκράτορα, ή για να υμνήσουν έναν άλλον, αλλά επίσης υπάρχουν και πολλές ιστορίες οι οποίες παραλλάχθηκαν προϊόντος του χρόνου», τονίζει ο ίδιος.
Πολλές από αυτές τις παραποιημένες ιστορίες από την αρχαία Ρώμη επέζησαν στο συλλογικό ασυνείδητο έως σήμερα χάρις στο Χόλιγουντ. Όπως για παράδειγμα οι μονομαχίες, όπου σε πολλές ταινίες ένας μονομάχος αντιμετωπίζει πολλούς αντιπάλους κραδαίνοντας μία αλυσίδα με μία μπάλα με καρφιά, η οποία όμως αποτελεί ένα όπλο που αναπτύχθηκε στον Μεσαίωνα. Ή ακόμη οι φόνοι Χριστιανών που ρίχνονταν στα λιοντάρια: «η καταδίκη αυτή υπήρχε μεν, αλλά μόνο ως τιμωρία για συγκεκριμένα εγκλήματα και όχι για θρησκευτικούς λόγους», τονίζει ο Μαρκές, που πιστεύει ότι έχουν δημιουργηθεί «πολλά μυθεύματα» αναφορικά με τους διωγμούς των Χριστιανών. «Μέσα σε τρεις αιώνες είχαν καταδικασθεί λίγες εκατοντάδες, που και αυτές συμπυκνώνονται σε μία περίοδο 13 ετών. Αλλά ακόμη και στα ρωμαϊκά έδικτα (διατάγματα) κατά των Χριστιανών τονίζεται σαφώς πως θα πρέπει να αποφευχθεί η αιματοχυσία, εάν αυτό είναι εφικτό», υπογραμμίζει ο συγγραφέας.
