Εξασφαλίζοντας το 28,7% των ψήφων οι Σοσιαλιστές (PSOE) μπορεί να πέτυχαν μια σπουδαία νίκη, ωστόσο με 123 έδρες απέχουν σημαντικά από την απαιτούμενη απόλυτη πλειοψηφία για το σχηματισμό κυβέρνησης. Γι αυτό και την ώρα που το κόμμα του συνέχιζε να πανηγυρίζει, ο Πέδρο Σάντσεθ βρισκόταν ήδη σε αναζήτηση δυνητικών συμμάχων.
Ο 47χρονος κάλεσε όλα τα κόμματα σε συνομιλίες για το σχηματισμό μιας «φιλοευρωπαϊκής κυβέρνησης. Οι μοναδικές προϋποθέσεις που θέτει σε δυνητικούς συνομιλητές είναι «ο σεβασμός του συντάγματος και η επιθυμία για βελτίωση της κοινωνικής κατάστασης». Οι επόμενες μέρες και εβδομάδες θα δείξουν ποιος θα ανταποκριθεί σε αυτό το κάλεσμα και με ποιες προθέσεις και διαθέσεις.
Όπως προεξοφλούσαν οι δημοσκοπήσεις στο προοίμιο των εκλογών, οι εθνολαϊκιστές πέτυχαν μια σημαντική νίκη. Το ακροδεξιό Vox εξασφάλισε την είσοδό του στην ισπανική Βουλή λαμβάνοντας το 10,3% των ψήφων. Προ τριετίας είχε λάβει μόλις 0,2%. Το υπερεθνικιστικό κόμμα, το οποίο έχει κάνει σημαία του τη μάχη κατά των αυτονομιστών στη χώρα, κέρδισε 24 έδρες.
Είναι η πρώτη φορά μετά το τέλος της δικτατορίας του Φράνκο που θα εκπροσωπείται στην ισπανική Βουλή ένα ακροδεξιό κόμμα. Εν μέσω των έντονων επευφημιών των οπαδών που ζητωκραύγαζαν Ole και Viva Espana ο γενικός γραμματέας του VOΧ έκανε λόγο για μια «ιστορική νίκη».
Μεγάλος ηττημένος των χθεσινών εκλογών ήταν αναμφίβολα το χριστιανοδημοκρατικό Λαϊκό Κόμμα που έχασε το ήμισυ περίπου των εδρών του, καταγράφοντας το χειρότερο εκλογικό αποτέλεσμα στην ιστορία του. Με 16,7% το PP διαθέτει πλέον 66 έδρες από τις 137 που είχε κερδίσει το 2016. Μεγάλες απώλειες κατέγραψαν και οι Podemos που, λαμβάνοντας 14,3%, κέρδισαν 42 έδρες, 29 λιγότερες σε σχέση με τις τελευταίες εκλογές.
Μοιρασμένη στα δυο η Ισπανία
Στους νικητές των εκλογών, αντίθετα, συγκαταλέγονται οι κεντροδεξιοί φιλελεύθεροι Ciudadanos που με 15,8% θα εκπροσωπούνται με 57 βουλευτές, από 32 το 2016.
Σε μια πρώτη ανάγνωση η κατάσταση παραμένει ουσιαστικά ως είχε και πριν τις εκλογές: η τέταρτη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωζώνης είναι μοιρασμένη μεταξύ ενός αριστερού και ενός δεξιού στρατοπέδου, καμία πλευρά ωστόσο δεν έχει την απαιτούμενη πλειοψηφία και αυτό πυροδοτεί νέα πολιτική αβεβαιότητα.
Αναλυτές στην Ισπανία δεν αποκλείουν το ενδεχόμενο να ξεπεράσουν τη μεταξύ τους εχθρότητα ο πρόεδρος των Σοσιαλιστών Σάντσεθ και ο επικεφαλής των Φιλελευθέρων Ριβέρα και να προχωρήσουν στη συγκρότηση κυβέρνησης συνεργασίας, μολονότι και οι δυο το είχαν αποκλείσει προεκλογικά. Ένα ακόμη σενάριο θέλει τους αποδυναμωμένους συντηρητικούς να στηρίζουν μια σοσιαλιστική κυβέρνηση μειοψηφίας.
Με 76% πάντως η συμμετοχή των πολιτών έφτασε χθες σε επίπεδα ρεκόρ. Και αυτό παρότι κλήθηκαν για τρίτη φορά στις κάλπες εντός τριετίας. «Θέλουμε απλώς μια σταθερή κυβέρνηση για να βελτιωθούν τα πράγματα», είπε μια ψηφοφόρος στη DW.
Τι θα συμβεί τώρα
Ο Σάντσεθ θα προσεγγίσει άλλα κόμματα σε μια προσπάθεια να βρεθεί κοινό έδαφος για τον σχηματισμό κυβέρνησης. Οι διαπραγματεύσεις πιθανόν να διαρκέσουν εβδομάδες, ακόμη και μήνες.
Η νέα κάτω βουλή θα συνεδριάσει στις 21 Μαϊου. Στη συνέχεια ο βσιλιάς Φελίπε θα έχει συζητήσεις με τους αρχηγούς των κομμάτων για την εξεύρεση ενός υποψήφιου πρωθυπουργού, ο οποίος θα έχει τη στήριξη της βουλής.
Μια νέα κυβέρνηση χρειάζεται να έχει απόλυτη πλειοψηφία στον πρώτο γύρο της ψηφοφορίας στη βουλή ώστε να αναλάβει καθήκοντα. Σε έναν δεύτερο γύρο απαιτείται μόνο απλή πλειοψηφία.
Αν ο υποψήφιος πρωθυπουργός αποτύχει στην προσπάθεια αυτή, ξεκινά η αντίστροφη μέτρηση με δίμηνη προθεσμία ώστε οι βουλευτές να επιλέξουν έναν νέο πρωθυπουργό πριν από την αυτόματη διάλυση της βουλής και προγραμματίζονται νέες εκλογές για 54 ημέρες μετά.
Ποιο το αποτέλεσμα
Οι περισσότεροι αναλυτές θεωρούν ότι το πιθανότερο αποτέλεσμα είναι να προκύψει μια κυβέρνηση συνασπισμού με τους σοσιαλιστές και το αριστερό κόμμα Podemos παρότι δεν θα έχουν την πλειοψηφία.
Στην τελευταία καταμέτρηση οι σοσιαλιστές λάμβαναν 123 έδρες στη βουλή και οι Podemos 42.
Δηλαδή τους απομένουν 11 έδρες για να έχουν την πλειοψηφία στη βουλή των 350 εδρών και αυτό σημαίνει ότι θα έχουν ανάγκη για συνεργασία με μικρότερα κόμματα, πιθανότερο με τους βάσκους εθνικιστές ή τους καταλανούς αυτονομιστές.
Η εικόνα αυτή μπορεί να είναι λίγο διαφορετική έπειτα από την ολοκλήρωση της καταμέτρησης των ψήφων κατά τις πρώτες εβδομάδες του Μαϊου.
Τα άλλα σενάρια
Αν αποτύχουν οι συνομιλίες ανάμεσα στους σοσιαλιστές και τους Podemos, ο Σάντσεθ πιθανόν να έρθει σε επαφές με τους κεντροδεξιούς Ciudadanos, που αναδείχτηκαν τρίτο κόμμα και έλαβαν 57 έδρες στη βουλή. Τα δύο κόμματα θα έχουν πλειοψηφία και πολλοί στις χρηματαγορές θεωρούν ότι αυτή θα ήταν η καλύτερη εξέλιξη.
Μέχρι στιγμής κανένα κόμμα δεν έχει υποστηρίξει αυτή την επιλογή. Ο αρχηγός των Ciudadanos Αλμπέρτ Ριβέρα είπε στους υποστηρικτές του ότι το κόμμα του θα ηγηθεί της κοινοβουλευτικής αντιπολίτευσης, ενώ οι υποστηρικτές των σοσιαλιστών φώναζαν σε προεκλογική συγκέντρωση την Κυριακή “Με τον Ριβέρα όχι”.
Πόσο θα διαρκέσει
Μετά τις συνομιλίες μεταξύ των κομμάτων ο βασιλιάς Φελίπε δεν δεσμεύεται χρονικά για το πότε θα προτείνει υποψήφιο πρωθυπουργό.
Επίσης, είναι προγραμματισμένες περιφερειακές και δημοτικές εκλογές για τις 26 Μαϊου, την ίδια δηλαδή ημέρα με τις ευρωεκλογές, κάτι που θα μπορούσε να προκαλέσει καθυστέρηση των διαπραγματεύσεων για τον σχηματισμό κυβέρνησης. Αυτό σημαίνει ότι μια νέα κυβέρνηση είναι απίθανο να προκύψει πριν από τον Ιούνιο ή ακόμη και τον Ιούλιο.
