Το πρώτο βήμα ρύθµισης του ραδιοτηλεοπτικού τοπίου, ίσως του τελευταίου άναρχου έως το 2018 στην Ευρώπη (αν όχι στον κόσµο), µε τη χορήγηση τηλεοπτικών αδειών εθνικής εµβέλειας. Η εµφάνιση του Open TV. Το κλείσιµο του ιστορικού Mega Channel. Η είσοδος της Motor Oil στο τηλεοπτικό κάδρο µε την απόκτηση του πλειοψηφικού πακέτου του Οµίλου Alpha. Η βοµβιστική επίθεση στον τηλεοπτικό σταθµό ΣΚΑΪ και η δέσµη θεσµικών επενδυτικών κινήτρων στον χώρο της οπτικοακουστικής παραγωγής που εντάσσει την Ελλάδα στον χάρτη της βιοµηχανίας θεάµατος. Αυτά αποτελούν τα σηµαντικότερα γεγονότα του 2018 στο µιντιακό τοπίο, γεγονότα µε επίδραση που ασφαλώς «προεκτείνεται» και στο 2019.
Άδειες
Στον διαγωνισµό που προκήρυξε το ΕΣΡ για τις συνολικά επτά άδειες εθνικής εµβέλειας ενηµερωτικού χαρακτήρα-γενικού περιεχοµένου και διενήργησε η αρµόδια Ανεξάρτητη Αρχή, για τα ηλεκτρονικά οπτικοακουστικά Μέσα, εκδήλωσαν ενδιαφέρον έξι επιχειρηµατικά σχήµατα (Ειδήσεις Ντοτ Κοµ ΑΕ/ΣΚΑΪ, Νέα Τηλεόραση ΑΕ/Star Channel, Alpha ∆ορυφορική Τηλεόραση ΑΕ/Alpha, Antenna TV ΑΕ/AΝΤ1, Ραδιοτηλεοπτική ΑΕ/«E» TV, Τηλεοπτική Ελληνική ΑΕ/Φίλιππου Βρυώνη).
Η Τηλέτυπος ΑΕ δεν εκδήλωσε ενδιαφέρον (για το Mega). Η κυβέρνηση από την πλευρά της διαµόρφωσε κίνητρα, µε σηµαντικότερο τη µείωση κατά 3/4 του ειδικού φόρου τηλεόρασης (5%, από 20%). Που σηµαίνει ότι το ετήσιο ύψος του φόρου διαµορφώνεται στα 10 εκατ. ευρώ, από περίπου 40 εκατ. ευρώ που ίσχυε (και ο οποίος φόρος δεν καταβαλλόταν από όλους τους υπόχρεους).
Οκτώ µήνες από την κατάθεση υποψηφιοτήτων (4 Σεπτεµβρίου), το ΕΣΡ µε την υπ’ αριθµό 101/2018 απόφασή του ανακήρυξε ως δικαιούχους αδειών τις εταιρείες Ειδήσεις Ντοτ Κοµ Ανώνυµη Ραδιοτηλεοπτική και Εµπορική Εταιρεία Παροχής πληροφοριών και Ενηµέρωσης (ΣΚΑΪ), Νέα Τηλεόραση ΑΕ (Star), Alpha ∆ορυφορική Τηλεόραση ΑΕ (Alpha), Αntenna TV ΑΕ (AΝΤ1), Ραδιοτηλεοπτική ΑΕ (Epsilon, που µετονοµάστηκε σε Open TV).
Το Οpen
Με το σφρίγος του νέου και δυναµικές κινήσεις στη στελέχωσή του εισήλθε στον τηλεοπτικό στίβο (επισήµως στις 24 Οκτωβρίου) ο τηλεοπτικός σταθµός Open TV. Ο σταθµός συστήθηκε εκπέµποντας σαφές στίγµα: Κάτι νέο αρχίζει να διαµορφώνεται, στηριγµένο πάνω σε γερές βάσεις, στηριγµένο σε ό,τι ο Ελληνας αναγνωρίζει, ακούει, εµπιστεύεται, επιλέγει. Ενας τηλεοπτικός καµβάς µε χρώµατα, ήχους και λέξεις που ο Ελληνας αναγνωρίζει. Επιλογές βασισµένες στο αποτύπωµα των Ελλήνων: «Ενηµέρωση και ψυχαγωγία σε απόλυτη αρµονία».
Τo Mega
Την ίδια στιγµή το Mega εισερχόταν στην αντίστροφη µέτρηση µιας µακράς περιόδου φθοράς και αφθαρσίας, καθώς είχε εγκαταλειφθεί στην τύχη του από τους µετόχους του. Τελευταία ελπίδα αποτελούσε η απόφαση του ΣτΕ στις προσφυγές της Τηλέτυπος και των εργαζοµένων επί της απόφασης του ΕΣΡ για ανάκληση άδειας. Το ΣτΕ απέρριψε τις προσφυγές και λίγα λεπτά µετά τις 02.00 τη νύχτα της 28ης Οκτωβρίου η εικόνα στη συχνότητα του καναλιού που σηµατοδότησε την ελεύθερη, ιδιωτική τηλεόραση στην Ελλάδα πάγωσε και στη συνέχεια έπεσε «µαύρο». Εκείνη τη στιγµή οι δανειακές υποχρεώσεις του εµβληµατικού καναλιού είχαν περιοριστεί σε µόλις 15 εκατ. ευρώ.
H Motor Oil
Μόλις ένα 24ωρο αργότερα, η Motor Oil Hellas της οικογένειας Βαρδινογιάννη, βασικού µετόχου έως την προηγούµενη ηµέρα του Mega, ενηµέρωσε το Χρηµατιστήριο Αθηνών για την απόκτηση του πλειοψηφικού πακέτου (50% συν δύο µετοχές) του ραδιοτηλεοπτικού οµίλου Alpha. Σχεδόν ταυτόχρονα µε την ενηµέρωση του Χρηµατιστηρίου από τη Motor Oil δόθηκε στη δηµοσιότητα σχετική ανακοίνωση από τον Alpha.
«Μέσω της νέας µετοχικής του σύνθεσης και της στρατηγικής συµµαχίας της Seilla Enterprises Ltd και της AMG (Alpha Media Group), ο Alpha ενισχύεται και βάζει τις βάσεις για να υλοποιήσει το µεγαλύτερο µέχρι σήµερα αναπτυξιακό σχέδιο στην ελληνική τηλεόραση» ανέφερε ο σταθµός, τονίζοντας ότι από την εξαγορά του αναµένεται να ενισχυθεί «µε συνολικά κεφάλαια ύψους 29,6 εκατ. ευρώ, τα οποία θα χρησιµοποιήσει για τον εκσυγχρονισµό και την επέκταση των εγκαταστάσεών του στην Παλλήνη Αττικής, για την ενίσχυση των επενδύσεών του στο πρόγραµµα και κυρίως στον τοµέα της µυθοπλασίας, και για τη µείωση των υποχρεώσεών του».
Η συµφωνία εξαγοράς δεν έχει σφραγιστεί, ενώ η Motor Oil Hellas ενηµέρωσε τις αρµόδιες εποπτικές Αρχές (ΕΣΡ και Επιτροπή Ανταγωνισµού) για την ύπαρξη, προς το παρόν, προσύµφωνου. Στα τηλεοπτικά γεγονότα (αλλά µε αρνητικό πρόσηµο) της χρονιάς είναι και η τροµοκρατική επίθεση στο κτίριο του ΣΚΑΪ (17/12). Ηταν η τρίτη φορά µέσα στην τελευταία εξαετία που ο σταθµός δέχθηκε επίθεση µε εκρηκτικά. Οι δύο προηγούµενες (Ιούνιος 2012 και Ιούλιος 2014) δεν ήταν ίδιας έντασης, διότι σε εκείνες είχε γίνει χρήση χειροβοµβίδων αµυντικού τύπου.
Eλκυστική εργαλειοθήκη
Σχεδόν «αόρατη» ήταν η Ελλάδα στον παγκόσµιο χάρτη οπτικοακουστικών επενδύσεων. Η ανυπαρξία θεσµικού πλαισίου επενδυτικών κινήτρων για τη βιοµηχανία του θεάµατος την είχε, µέχρι τώρα, καταστήσει ευκαιριακό παίκτη του περιθωρίου. Η αυτοεξορία της χώρας -απέραντου φυσικού σκηνικού για κάθε είδους οπτικοακουστικές παραγωγές- τερµατίστηκε το 2018 µε τη δηµιουργία ολοκληρωµένου πακέτου επενδυτικών κινήτρων µέσα από ένα συγκροτηµένο θεσµικό πλαίσιο.
Για πρώτη φορά η Ελλάδα, µε σειρά πρωτοβουλιών του υπουργείου ΨΗΠΤΕ, αποκτά προφίλ µε εξωστρεφή ελκυστικά χαρακτηριστικά αλλά και σταθερό βλέµµα στην εσωτερική οπτικοακουστική δηµιουργία, µε σκοπό τη στήριξη και ενίσχυσή της. Πλέον η χώρα διαθέτει θεσµικό πλαίσιο και δέσµη κινήτρων για προσέλκυση ξένων οπτικοακουστικών επιχειρήσεων που µέχρι τώρα «δραπέτευσαν» µέσα από τα χέρια της, όπως συνέβη µε το σίκουελ του µιούζικαλ «Mamma Mia!», που φιλµογραφήθηκε στην Κροατία (τόπος γυρισµάτων, µεταξύ άλλων, και του «Game of Thrones»). Η Ελλάδα απέκτησε εντός του 2018 ισχυρή εργαλειοθήκη, αξιοποιήσιµη από τις αρχές του 2019, που αποτελείται από:
● Το µέτρο επιχορήγησης οπτικοακουστικών παραγωγών (cash rebate) σε ποσοστό 35% επί του συνολικού προϋπολογισµού, χωρίς µάλιστα (ανώτατο) πλαφόν (επί του µπάτζετ). To cash rebate θεωρείται από τα πλέον ανταγωνιστικά χρηµατοεπενδυτικά µέτρα, τουλάχιστον της Ευρώπης. Ο φορέας υλοποίησης του µέτρου, το Εθνικό Κέντρο Οπτικοακουστικών Μέσων και Επικοινωνίας (ΕΚΟΜΕ) -κόµβος εφαρµογής της οπτικοακουστικής πολιτικής-, µετρά ήδη 23 αιτήσεις που ανταποκρίνονται στις προβλέψεις του νόµου 4487/2017 (το τέταρτο κεφάλαιο αφορά στην ενίσχυση της παραγωγής οπτικοακουστικών στην Ελλάδα) και έχουν υπαχθεί στο επενδυτικό κίνητρο επιχορήγησης του 35%. Οι περισσότερες είναι ξένες παραγωγές (14), και από αυτές οι 12 είναι διασυνοριακές, κυρίως από Ευρώπη (Γαλλία, Βρετανία, Γερµανία, Ισπανία, Ολλανδία) και ΗΠΑ (δύο). Με βάση τα χρονοδιαγράµµατα των αιτήσεών τους, πέντε από αυτές έχουν ολοκληρώσει την επένδυσή τους στην Ελλάδα και είναι έτοιµες να καταθέσουν αίτηση για να λάβουν την επιστροφή χρηµάτων (chase rebate) σε µετρητά. Πρακτικά αυτό σηµαίνει ότι ανά πάσα στιγµή αρχίζουν γυρίσµατα. Η συνολική επένδυση στη χώρα από τις δαπάνες των συγκεκριµένων (23) έργων ανέρχεται σε περίπου 17,5 εκατ. ευρώ και η επιχορήγηση που θα λάβουν µέσω επιστροφής χρήµατων σε προβλεπόµενες από τον νόµο επιλεγµένες δαπάνες (π.χ. ρεύµα, καύσιµα, τροφοδοσία, µισθοδοσία κ.ά.) είναι ύψους 4,5 εκατ. ευρώ, σύµφωνα µε στοιχεία του ΕΚΟΜΕ.
● Το πρόγραµµα εγγυοδοσίας δανείων, ύψους 25 εκατ. ευρώ, µέσω του Εθνικού Ταµείου Επιχειρηµατικότητας και Ανάπτυξης (ΕΤΕΑΝ), από το Πρόγραµµα ∆ηµοσίων Επενδύσεων. Πρακτικά αυτό σηµαίνει ότι µια επιχείρηση, της Ελλάδας ή του εξωτερικού, που υποβάλλει αίτηση στο ΕΚΟΜΕ για να ενταχθεί στο πρόγραµµα επιχορήγησης του ΨΗΠΤΕ και λάβει τη σχετική έγκριση επιχορήγησης, αυτοµάτως µπορεί µε το έγγραφο αυτό να απευθυνθεί σε κάποια από τις ελληνικές τράπεζες, να το αξιοποιήσει ως εγγυητική επιστολή και να λάβει χαµηλότοκο δάνειο.
● Το πρόγραµµα επενδύσεων «Επιχειρηµατική Χρηµατοδότηση», ύψους 916 εκατ. ευρώ, µέσω ΕΤΕΑΝ, σε συνεργασία µε τα κυρίαρχα χρηµατοπιστωτικά ιδρύµατα της χώρας, µε επιχορήγηση του επιτοκίου δανεισµού έως 40% και περίοδο χάριτος έως 24 µήνες. Μέτρο που αφορά νεοφυείς και µικροµεσαίες επιχειρήσεις ΜΜΕ.
● Το υπερταµείο «Fund of Funds», µε αρχικό κεφάλαιο 50 εκατ. ευρώ (µέσω του Ταµείου Ανάπτυξης Νέας Οικονοµίας), για µικροµεσαίες επιχειρήσεις οι οποίες δραστηριοποιούνται σε οπτικοακουστικές παραγωγές (κινηµατογράφο, τηλεόραση, περιεχόµενο βιντεοπαιχνιδιών) στην Ελλάδα. Πρόκειται για το πρώτο venture capital, δηλαδή κεφάλαιο επιχειρηµατικών συµµετοχών. Εξίσου σηµαντικός για τη βιοµηχανία του θεάµατος είναι ο νεοσύστατος θεσµός των film offices του ΥΨΗΠΤΕ. Ενα εργαλείο µε φυγόκεντρες δυνάµεις, καθώς το σχέδιο προβλέπει τη λειτουργία εντός του 2019 συνολικά 13 film offices στις κεντρικές περιφέρειες της χώρας αλλά και µερικά ακόµη επιπλέον σε συγκεκριµένους δήµους, λόγω αυξηµένης ζήτησης (π.χ. Σαντορίνη, Κεφαλονιά). Λειτουργούν ήδη δύο (από ένα σε Αττική και Στερεά Ελλάδα) και ετοιµάζονται τρία (από ένα σε Κρήτη, ∆υτική Ελλάδα και Κεντρική Μακεδονία). Τις πρώτες ηµέρες του 2019, εξάλλου, το ΥΨΗΠΤΕ θα φέρει προς ψήφιση στη Βουλή σχέδιο νόµου για ορισµό εργοσήµου στους βοηθητικούς ηθοποιούς, µε το οποίο θα λάβει υπόσταση η ασφαλιστική κάλυψή τους.
