Το μακρύ ταξίδι του «Αλέξη», ενός γύπα που διέσχισε περισσότερα από 4000 χιλιόμετρα, πετώντας σε ύψος ακόμη και 4,3χλμ, με ταχύτητα ώς και 121χλμ/ώρα, φθάνοντας από την Ελλάδα στην …Υεμένη, κατέγραψαν επιστήμονες, οι οποίοι τοποθέτησαν, για πρώτη φορά στη χώρα μας σε όρνιο, έναν πομπό προηγμένης τεχνολογίας.
Ο «Αλέξης», όπως ονομάστηκε από τον άνθρωπο που τον βρήκε, μαζί με ένα άλλο όρνιο εντοπίστηκαν ελαφρά δηλητηριασμένα, στην περιοχή των Ακαρνανικών Όρων, το καλοκαίρι του 2017. Τα δύο πουλιά μαρκαρίστηκαν, στο φτερό του Αλέξη τοποθετήθηκε δορυφορικός πομπός παρακολούθησης και απελευθερώθηκε σε περιοχή του Μεσολογγίου, όπου υπάρχει μία μικρή αποικία του είδους για να μελετηθούν οι κρίσιμες περιοχές διαβίωσής του.
«Έκτοτε, το πουλί παρακολουθείται καθημερινά, αφού έχει ρυθμιστεί να δίνει στίγμα κάθε 10 λεπτά. Οι πτήσεις μπορούν να εμφανίζονται σε κινητά τηλέφωνα με υπόβαθρο, δορυφορικές εικόνες και με απεριόριστη εστίαση», εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Δρ. Ρήγας Τσιακίρης, δασολόγος στο Δασαρχείο Ιωαννίνων, παρουσιάζοντας τα αποτελέσματα πτήσεων ενός έτους.
Σημειώνεται ότι η μελέτη παρακολούθησης υλοποιήθηκε στο πλαίσιο του Life14NAT/BG/649, που υλοποιούν οι οργανώσεις FWFF, Green Balkans & Vulture Conservation Foundation στη Βουλγαρία με συμβολή των: Φορέα Διαχείρισης Λιμνοθάλασσας Μεσολογγίου-Ακαρνανικών Ορέων, Δασαρχείου Μεσολογγίου και Σουφλίου, ΑΝΙΜΑ, Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας, WWF-Ελλάς, Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και Ρήγα Τσιακίρη, Λ. Σιδηρόπουλου, Δ. Βασιλάκη, Κ. Στάρα, H. Peshev και E. Stoynov.
«Η βιοποικιλότητα των πολιτισμικών τοπίων αποτελεί ένα νέο αντικείμενο μελέτης, αφού η επιβίωση πολλών ειδών συνδέεται με προβιομηχανικές χρήσεις γης. Στην κατεύθυνση αυτή, παρακολουθήσαμε το νεαρό όρνιο (Gyps fulvus) με δορυφορικό πομπό GPS/GSM, ώστε να μελετήσουμε τις κρίσιμες περιοχές διαβίωσής του», εξηγεί ο κ. Τσιακίρης.
Όπως προέκυψε, ο «Αλέξης» πέρασε το πρώτο διάστημα, μέχρι το τέλος του καλοκαιριού του 2017, στην «καρδιά» της Πίνδου -Τζουμέρκα, Περιστέρι, Όρη Βάλτου, Άγραφα- ταξιδεύοντας ακόμη και 200χλμ τη μέρα σε αναζήτηση τροφής, σε έκταση 9342 χλμ2.
Ένα επικό ταξίδι «κλειδωμένο» στο DNA!
Προς έκπληξη των επιστημόνων, οι οποίοι περίμεναν να παραμείνει στην Ελλάδα, ο «Αλέξης» ξεκίνησε ένα επικό ταξίδι χιλιάδων χιλιομέτρων. «Πρώτα στάθμευσε σε ένα μικρό φαράγγι πάνω από τη Βεργίνα, μετά κοιμήθηκε στα στενά του Νέστου χωρίς παρέα, συνάντησε μια κακοκαιρία και ξέμεινε μαζί με άλλους γύπες στα Θρακικά Μετέωρα για λίγες μέρες και τον Οκτώβριο του 2017, πέρασε τα σύνορα στους Κήπους, διανυκτέρευσε στα Δαρδανέλια, πέταξε πάνω από την Κωνσταντινούπολη, το Εσκίσεχιρ, όπου μάλλον κάτι τσίμπησε και κατευθύνθηκε βόρεια της Άγκυρας. Αργότερα κοιμήθηκε σε έναν πυλώνα στην Ανατολία, έριξε μια τελευταία ματιά στη Μεσόγειο, πέρασε ακριβώς πάνω από το εμπόλεμο Χαλέπι και διανυκτέρευσε δύο μέρες στην Ιορδανία», περιγράφει τη διαδρομή στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Τσιακίρης.
Στη συνέχεια, ο «Αλέξης» πέρασε από τη Μεδίνα, ακριβώς πάνω από τη Μέκκα αλλά εντελώς ξαφνικά, στις 23/10/2017, στα σύνορα της Υεμένης, ο πομπός σταμάτησε να δίνει σήμα, έχοντας διανύσει σε 30 μέρες περισσότερα από 4000χλμ, με ταχύτητα ως και 121 χλμ/ώρα, σε ύψος που έφτασε ακόμη και τα 4,3χλμ!
«Ο πομπός λειτούργησε έξι μήνες αργότερα, στις 13/04/2018, οπότε το πουλί ξεκίνησε το ταξίδι επιστροφής και ο δορυφόρος κατέβασε πάνω από 20 χιλιάδες στίγματα και διαπιστώθηκε ότι η περιοχή ξεχειμωνιάσματος ήταν 29.463 τετραγωνικά χιλιόμετρα», εξηγεί ο κ. Τσιακίρης.
«Η περιοχή διαχείμασης στην Υεμένη», επισημαίνει, «θυμίζει έντονα πολιτισμικά τοπία της ελληνικής υπαίθρου, όπου διάσπαρτοι οικισμοί εναλλάσσονταν με βοσκοτόπια και καλλιέργειες σε αναβαθμίδες, αποτελώντας σημαντικά ενδιαιτήματα για πολλά σπάνια είδη αρπακτικών της Ευρώπης και της Ασίας».
«Υπάρχει προφανώς κάποιο γενετικό θέμα, αφού το πουλί, μέσω του DNA, φαίνεται πως έχει “ κλειδωμένη” τη διαδρομή προς την Αραβική χερσόνησο, ενώ θα μπορούσε να ξεχειμωνιάσει στην Ελλάδα», καταλήγει ο κ. Τσιακίρης.
Νατάσα Καραθάνου
*φωτογραφίες του «Αλέξη», που παραχώρησε η κ. Στάρα
