Όλο και περισσότερες μελέτες υποστηρίζουν ότι καθώς οι άντρες μεγαλώνουν, αντιμετωπίζουν έναν αυξανόμενο κίνδυνο να γίνουν πατεράδες παιδιών με ανωμαλίες. Αρκετές πρόσφατες μελέτες έχουν αρχίσει να πείθουν πολλούς γιατρούς ότι οι άντρες δεν πρέπει να είναι τόσο αλαζόνες ώστε να αναβάλλουν το γάμο και τα παιδιά.
Μέχρι τώρα, τα προβλήματα που ήταν γνωστό ότι εμφανίζονται πιο συχνά σε προχωρημένη πατρική ηλικία ήταν τόσο σπάνια ώστε δέχθηκαν ισχνή δημόσια προσοχή. Οι νεότερες μελέτες ήταν ανησυχητικές γιατί ανακάλυψαν υψηλότερα ποσοστά κοινών περιπτώσεων – συμπεριλαμβανομένων του αυτισμού και της σχιζοφρένιας—σε απόγονους γεννημένους από άντρες 45 ετών και άνω. Ένας μεγάλος αριθμός μελετών προτείνει επίσης ότι η αντρική γονιμότητα μπορεί να ελαττωθεί με την ηλικία.
Οι διαφορές με τις γυναίκες
«Προφανώς υπάρχει διαφορά ανάμεσα στους άντρες και τις γυναίκες. Οι γυναίκες απλά δεν μπορούν να κάνουν παιδιά μετά από μια ορισμένη ηλικία», αναφέρει ο Dr Harry Fisch συγγραφέας του βιβλίου «Το Αντρικό Βιολογικό Ρολόι». «Αλλά δεν μπορούμε να εγγυηθούμε σε κάθε άντρα ότι όλα θα πάνε καλά», υποστήριξε ο Dr. Fisch. «Κάποιοι άντρες θα πάψουν να είναι γόνιμοι, άλλοι θα διατηρήσουν τη γονιμότητά τους αλλά όχι στον ίδιο βαθμό, και υπάρχει ένας αυξανόμενος κίνδυνος γενετικών ανωμαλιών». Αλλά η έννοια της «προχωρημένης πατρικής ηλικίας» είναι σκοτεινή.
Πολλοί ειδικοί είναι δύσπιστοι όσον αφορά τα πρόσφατα πορίσματα των ερευνών, και οι γιατροί δεν φαίνεται να βιάζονται να θέσουν όρια ηλικίας ή περιμέτρους ασφαλείας σχετικά με το μέχρι πότε πρέπει ένας άντρας να γίνει πατέρας. Περιορίζονται απλά στο να δώσουν κάποιες ασαφείς προειδοποιήσεις, ότι δηλαδή είναι καλύτερα να γίνουν γονείς νωρίτερα παρά αργότερα.
Η εγκυρότητα των συμπερασμάτων αμφισβητείται
«Το πρόβλημα είναι ότι τα στοιχεία που έχουμε αυτή τη στιγμή είναι πενιχρά», υποστήριξε ο Dr. Larry Lipschultz, ειδικός στον τομέα της αντρικής στειρότητας και πρώην πρόεδρος της Αμερικάνικης Κοινότητας για την Αναπαραγωγική Ιατρική. «Δεν πιστεύω ότι υπάρχει ομοφωνία σχετικά με το ποια προειδοποίηση πρέπει να δοθεί στους ασθενείς».
Και πολλοί άντρες διατηρούν την γονιμότητά τους, είπε η Dr. Rebecca Z. Sokol, πρόεδρος της Κοινότητας Αντρικής Αναπαραγωγής και Ουρολογίας. Η Dr. Sokol υποστήριξε ότι, «Αν πάρουμε τους άντρες 50 ή 40 ετών, ναι, υπάρχει μία μείωση στον αριθμό των σπερματοζωαρίων που παράγονται, και μπορεί να ελαττωθεί και η ποσότητα της τεστοστερόνης». Αλλά, πρόσθεσε ότι, σε γενικές γραμμές «τα σπερματοζωάρια μπορούν ακόμα να κάνουν τη δουλειά τους».
Ωστόσο, κάποιοι υποστηρικτές βλέπουν με καλό μάτι την προσοχή που δίνεται στο θέμα της αντρικής γονιμότητας, λέγοντας ότι έχει καθυστερήσει αρκετά και προσθέτουν ότι θα μπορούσε να εξισορροπήσει το παιχνίδι της προγαμιαίας γνωριμίας ανάμεσα στους άντρες και τις γυναίκες.
Τελικά τι ακριβώς συμβαίνει
Το μήνυμα προς τους άντρες είναι: «Ξυπνήστε και κοιτάξτε γύρω σας», είπε η Pamela Madsen, διοικητική διευθύντρια της Αμερικάνικης Εταιρίας Γονιμότητας, μιας εθνικής ομάδας εκπαίδευσης και υποστήριξης. «Δεν έχει να κάνει πλέον μόνο με τις γυναίκες, έχει σχέση και με εσάς. Χρειάζονται δύο για να γεννηθεί ένα μωρό και οι άντρες που θέλουν μια μέρα να γίνουν πατεράδες πρέπει να ξυπνήσουν, να διαβάσουν αυτά που λέγονται και να αναλάβουν τις ευθύνες τους».
Οι αναλύσεις σε δείγματα σπερματοζωαρίων από υγιείς άντρες έδειξαν ότι παρουσιάζονται αλλαγές καθώς οι άντρες μεγαλώνουν, συμπεριλαμβανομένου της αυξανόμενης διάσπασης του DNA, και κάποιες μελέτες που έγιναν εκτός ΗΠΑ παρατήρησαν αυξανόμενα ποσοστά καρκίνου σε παιδιά που προέρχονται από μεγαλύτερους πατεράδες.
Οι Ειδικοί της Γενετικής έχουν αντιληφθεί εδώ και δεκαετίες ότι ο κίνδυνος για κάποια σπάνια ελαττώματα μετά τη γέννηση αυξάνεται ανάλογα με την ηλικία του πατέρα. Μία από τις πιο μελετημένες περιπτώσεις είναι μια μορφή νανισμού που ονομάζεται αχονδροπλασία, αλλά η λίστα περιλαμβάνει ακόμα τη νευροϊνωμάτωση, την διαταραχή των συνδετικών ιστών γνωστό ως σύνδρομο Marfan, τις ανωμαλίες του κρανίου και του προσώπου όπως το σύνδρομο Apert, και πολλές άλλες ασθένειες και ανωμαλίες.
«Εδώ και καιρό έχουμε πει ότι καθώς η πατρική ηλικία αυξάνεται, υπάρχει αυξανόμενη συχνότητα στις νέες μετατυπίες», είπε ο Dr. Joe Leigh Simpson, εκλεγμένος πρόεδρος του Αμερικάνικου Κολλεγίου Γενετικής Ιατρικής.
Ο Dr. Simpson ανέφερε ότι κάποιες μελέτες υποστηρίζουν ότι ο κίνδυνος των σποραδικών μονο-γονιδιακών μετατυπιών μπορεί να είναι τέσσερεις με πέντε φορές μεγαλύτερος για πατεράδες που είναι από 45 ετών και άνω, συγκρινόμενος με αυτούς που είναι μόλις 20 ετών. Και συμπλήρωσε λέγοντας ότι, γενικά, ενώ υπάρχει ένας κίνδυνος σε ποσοστό 3% το παιδί να γεννηθεί με κάποιο ελάττωμα, ένας μεγαλύτερος πατέρας εκτιμάται ότι αυξάνει αυτόν τον κίνδυνο κατά 1%.
Πατρική ηλικία και αυτισμός
Μια πρόσφατη μελέτη στον αυτισμό τράβηξε την προσοχή εξαιτίας των εντυπωσιακών της διαπιστώσεων σχετικά με μια μπερδεμένη διαταραχή. Ερευνητές ανέλυσαν μια τεράστια Ισραηλινή στρατιωτική βάση δεδομένων για να προσδιορίσουν αν υπάρχει κάποια συσχέτιση ανάμεσα στην πατρική ηλικία και τα κρούσματα αυτισμού και σχετικών διαταραχών. Ανακάλυψαν ότι τα παιδιά αντρών που έγιναν πατεράδες σε ηλικία 40 ετών και άνω ήταν 5.75 φορές πιο πιθανό να εμφανίσουν κάποια διαταραχή που σχετίζεται με τον αυτισμό απ’ ότι αυτά που οι πατεράδες τους ήταν μικρότεροι από 30 ετών.
«Μέχρι τώρα, η επικρατούσα άποψη ήταν «κατηγορήστε τη μητέρα», είπε η Dr. Avi Reichenberg, η επικεφαλής συντάκτρια της μελέτης που δημοσιεύθηκε το Σεπτέμβρη στο περιοδικό «Τα Αρχεία της Γενικής Ψυχιατρικής». «Αλλά ανακαλύψαμε μια σχέση που δίνει την απάντηση: όσο μεγαλύτερος είναι ο πατέρας, τόσο υψηλότερος είναι ο κίνδυνος. Πιστεύουμε ότι υπάρχει ένας βιολογικός μηχανισμός που συνδέεται με τους μεγαλύτερους πατεράδες».
Η μελέτη έλεγχε την ηλικία της μητέρας, το έτος γεννήσεως του παιδιού και τους κοινωνικοοικονομικούς παράγοντες, αλλά οι ερευνητές δεν είχαν πληροφορίες σχετικά με αυτιστικά κληρονομικά χαρακτηριστικά από τους γονείς.
Πατρική ηλικία και σχιζοφρένεια
Μια μελέτη για τη σχιζοφρενία αποκάλυψε ότι ο κίνδυνος της ασθένειας ήταν διπλάσιος μεταξύ παιδιών γεννημένων από πατέρα άνω των 45 ετών όταν συγκριθούν με εκείνα που ο πατέρας τους είναι κάτω των 25, και αυξάνονταν σχεδόν στο τριπλάσιο στα παιδιά γεννημένα από πατέρα 50 ετών και άνω. Αυτή η μελέτη πραγματοποιήθηκε και στο Ισραήλ, το οποίο διατηρεί το είδος των τεράστιων συγκεντρωμένων βάσεων δεδομένων για την υγεία που απαιτείται για τέτοιες έρευνες.
Σύμφωνα με τους υπολογισμούς της μελέτης, ο κίνδυνος σχιζοφρένιας ήταν 1 προς 141 για παιδιά με πατέρα κάτω των 25 ετών, 1 προς 99 με πατέρα 30 με 35 ετών, και 1 προς 47 με πατέρα 50 ετών και άνω. Η μελέτη δεν βρήκε καμία σχέση ανάμεσα σε μεγαλύτερους πατεράδες και οποιεσδήποτε άλλες ψυχιατρικές περιπτώσεις.
«Όταν δημοσιεύθηκε η επιστημονική μας διατριβή, όλοι είπαν πως κάτι πρέπει να ξεχάστηκε», είπε μία από τις συντάκτριες της μελέτης, η Dr. Dolores Malaspina, πρόεδρος του τμήματος ψυχιατρικής του Πανεπιστημιακού Ιατρικού Κέντρου της Νέας Υόρκης. (Η Dr. Malaspina ασχολήθηκε και με την μελέτη για τον αυτισμό.)
Αλλά και αλλού οι μελέτες είχαν παρόμοια αποτελέσματα, είπε: μια τριπλάσια αύξηση στη σχιζοφρένια μεταξύ παιδιών μεγαλύτερων πατεράδων.
Συμπλήρωσε λέγοντας, «Το γεγονός ότι τα αποτελέσματα είναι παρόμοια σε όλο τον κόσμο σημαίνει ότι στηρίζεται στην βιολογική γήρανση. Καθώς γερνάμε, κάνουμε πράγματα λιγότερο καλά, και αυτά διαλύονται, και αυτό συμπεριλαμβάνει και τη διαδικασία παραγωγής σπερματοζωαρίων».
Σε αντίθεση με τις γυναίκες, οι οποίες έχουν γεννηθεί με ένα αιώνιο απόθεμα ωαρίων, οι άντρες παράγουν συνεχώς νέα σπερματοζωάρια. Αλλά οι σπερματογόνοι—τα άωρα εμβρυονικά κύτταρα που βρίσκονται στους όρχεις και παράγουν τα σπερματοζωάρια—συνεχώς διαιρούν και αντιγράφουν, με κάθε γύρω διαίρεσης να δημιουργεί άλλη μια πιθανότητα λάθους.
Όπως είπε και η Dr. Reichenberg, συντάκτρια της μελέτης για τον αυτισμό, «Είναι σαν ένα εργοστάσιο λαμπών. Μπορείς να παράγεις δισεκατομμύρια λάμπες, αλλά ένα μέρος θα παρουσιάσει πρόβλημα. Όταν παράγεις κάτι τόσο συχνά, σε τόσο μεγάλες ποσότητες, οι πιθανότητες λάθους είναι πολύ υψηλές».
Οι πιο δύσπιστοι υποστηρίζουν ότι οι μελέτες ανακάλυψαν έναν συνειρμό αλλά δεν απέδειξαν μια τυχαία σχέση ανάμεσα στο γενετικό υλικό ενός μεγαλύτερου πατέρα και τον αυτισμό ή την σχιζοφρένια, και επισημαίνουν ότι άλλοι παράγοντες που σχετίζονται με το να έχει ένα παιδί μεγαλύτερο πατέρα θα μπορούσαν να παίξουν ρόλο, συμπεριλαμβανομένων των διαφορετικών μορφών μητρότητας ή πατρότητας. Μια άλλη πιθανότητα είναι ότι η διανοητική ασθένεια ή οι αυτιστικές τάσεις του πατέρα μπορεί είναι υπεύθυνες και για έναν αργοπορημένο γάμο και για τις επιδράσεις στο παιδί.
Εν τω μεταξύ, επιστήμονες ανέφεραν ότι ο αριθμός των σπερματοζωαρίων μειώνεται με την ηλικία, και ότι το σπέρμα αρχίζει να χάνει την κινητήρια δύναμή του και την ικανότητα να κολυμπάει σε ευθεία γραμμή. Οι ερευνητές ανέφεραν επίσης μία σταθερή αύξηση στην διάσπαση του DNA του σπέρματος καθώς οι άντρες μεγαλώνουν, με μία αύξηση της τάξεως του 2% κάθε χρόνο στην μετατυπία του γονιδίου που συνδέεται με την αχονδροπλασία, δηλαδή το σύνδρομο νανισμού. Δεν βρήκαν κανένα συσχετισμό ανάμεσα στην προχωρημένη ηλικία και τα είδη των χρωμοσωμικών αλλαγών που προκαλούν σύνδρομο Down, αλλά υποστήριξαν ότι ένας μικρός αριθμός μεγαλύτερων πατεράδων μπορεί να βρίσκονται σε αυξανόμενο κίνδυνο για να μεταδώσουν πολλά γενετικά και χρωμοσωμικά ελαττώματα.
Επομένως, τι μπορεί να κάνει ένας άντρας;
«Πιστεύω ότι αυτό που λέμε είναι ότι και οι άντρες χρειάζεται να ανησυχούν για το γεγονός ότι γερνάνε», υποστήριξε η Dr. Eskenazi. «Δεν γνωρίζουμε πραγματικά κατά πόσο η ηλικία των αντρών επιδρά στην ικανότητά τους να παράγουν βιώσιμους, υγιείς απογόνους».
Ο Dr. Fisch λέει ότι οι υγιείς συνήθειες, η μεθοδική άσκηση και μια ισορροπημένη διατροφή μπορεί να βοηθήσουν στη διατήρηση της γονιμότητας. Συμβουλεύει να μην καπνίζουμε, να μην χρησιμοποιούμε στεροειδή αναβολικά και να μην κάνουμε μπάνιο με πολύ ζεστό νερό γιατί όλα αυτά μπορούν να βλάψουν τα σπερματοζωάρια.
Και αν πιέζονταν, έλεγε, «Θα έλεγα στους ανθρώπους, ‘Αν πρόκειται να κάνετε παιδιά, κάντε τα καλύτερα νωρίτερα παρά αργότερα».
Και πρόσθεσε, «Ό, τι και να συμβαίνει, το βιολογικό ρολόι χτυπάει».
