Ακροδεξιά μορφώματα στην Ευρώπη: Ποιους σκοπούς εξυπηρετούν και μετά εξαφανίζονται – Τι συνέβη στην Ολλανδία

Ακροδεξιά μορφώματα στην Ευρώπη: Ποιους σκοπούς εξυπηρετούν και μετά εξαφανίζονται - Τι συνέβη στην Ολλανδία

Η ακροδεξιά έρχεται στην εξουσία για να επιτελέσει σκοτεινό έργο και οι δημοκρατικές δυνάμεις, που είναι συνυπεύθυνες για την άνοδο των μορφωμάτων, καλούνται να μαζέψουν τα σπασμένα. Ευτυχώς, δεν διαρκεί πολύ η παρουσία τους στα δρώμενα

Η Ολλανδία ψάχνει κυβέρνηση, ο Βίλντερς ψάχνει δικαιολογίες… Η διαδικασία σχηματισμού κυβέρνησης στη χώρα αναμένεται να κρατήσει καιρό, καθώς απαιτείται συνεργασία τουλάχιστον τριών κομμάτων. Με την καταμέτρηση ολοκληρωμένη, το φιλοευρωπαϊκό φιλελεύθερο κόμμα D66 επικράτησε πανηγυρικά του ακροδεξιού Κόμματος της Ελευθερίας (PVV) του Γκερτ Βίλντερς.

Το D66, σημείωσε εντυπωσιακή άνοδο, αυξάνοντας τη δύναμή του από 9 έδρες σε 26 στο κοινοβούλιο. Η νίκη αυτή σημαίνει ότι το D66 θα έχει την πρωτοβουλία σχηματισμού κυβέρνησης συνασπισμού, καθιστώντας τον Ρομπ Γέτεν τον αυριανό πρωθυπουργό της χώρας.

Ο ηγέτης του D66, Ρόμπ Γέτεν, πανηγύρισε τη νίκη και απηύθυνε κάλεσμα για συνεργασία προς όλα τα «κυρίαρχα» κόμματα, από την αριστερά έως τη δεξιά. Ο Βίλντερς, ωστόσο, αποκλείεται να συνασπιστεί, οπότε, γνώρισε μια οδυνηρή ήττα, την ώρα που πίστευε ότι είχε έρθει η ώρα για να κυβερνήσει…

Από την ήττα στη συνωμοσία

Ακολουθώντας το γνωστό μοτίβο της αμφισβήτησης, ο Βίλντερς ζήτησε να διερευνηθούν αναφορές για δήθεν εκλογική νοθεία που -όπως είπε- του στάλθηκαν «από όλη τη χώρα». Παραδέχτηκε ωστόσο, ότι δεν γνώριζε αν έχουν βάση. Ο Βίλντερς, παρά τη μακρά παρουσία του στην πολιτική, δεν κατάφερε ποτέ να γίνει πρωθυπουργός, ούτε όταν βρέθηκε κοντά στην εξουσία. Ο ίδιος άλλωστε υπήρξε ο άνθρωπος που προκάλεσε την πτώση της τελευταίας κυβέρνησης. Το καίριο χτύπημα ήρθε από τον Γέτεν και λογικά το πολιτικό στερέωμα θα αρχίσει να αποχαιρετά σιγά σιγά τον Βίλντερς.

Ακροδεξιά μιας χρήσης στην Ευρώπη

Ευτυχώς, αυτά τα μορφώματα, έχουν μικρή διάρκεια ζωής κι όταν επιστρέφει η κανονικότητα, φαίνεται ξεκάθαρα τι έχουν αφήσει πίσω τους. Μίσος φυλετικό, μισαλλοδοξία και ανοιχτές πληγές σε ολόκληρη την κοινωνία. Η ευρωπαϊκή ακροδεξιά λειτουργεί συχνά σαν ένα τέτοιο προϊόν περιορισμένης διάρκειας. Αναλαμβάνει ρόλο εκτονωτικό, εξυπηρετώντας πολιτικές σκοπιμότητες τρίτων και αποπροσανατολίζοντας τους πολίτες από τα πραγματικά τους προβλήματα. Η ευθύνη βαραίνει εξίσου και τα υπόλοιπα δημοκρατικά κόμματα, που με τις πολιτικές τους ωθούν τους πολίτες στα άκρα και κάποιοι επιτήδειοι καραδοκούν για να καρπωθούν την εμπιστοσύνη τους. Πρώτα στα εν οίκω… Στην Ελλάδα, η Χρυσή Αυγή από 7% το 2015 έφτασε στην απόλυτη εξαφάνιση μετά τις καταδίκες το 2020. Σήμερα τα απομεινάρια της διαγκωνίζονται σε μικρότερα μορφώματα, διεκδικώντας τα τελευταία «ψίχουλα» της άλλοτε πανίσχυρης βάσης.

Από τον Φάρατζ και τον Σαλβίνι, στη Μελόνι και τον Όρμπαν

Ίδια τύχη είχε και η προπαγάνδα του Νάιτζελ Φάρατζ, που κατέρρευσε μετά την αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ. Ο πρωτεργάτης του Brexit επέστρεψε ως ηγέτης του Reform UK, επιχειρώντας επαναπροσέγγιση με το κοινό του με την ίδια ξεπερασμένη συνταγή… Μετανάστες, εγκληματικότητα με μότο «το έθνος βρίσκεται σε κίνδυνο». Ο Φάρατζ «πουλάει» φόβο, αλλά οι Βρετανοί που περνούν δύσκολα, δείχνουν να τον αγνοούν.

Στην Ισπανία το Vox, από 0,2% το 2016 ανέβηκε στο 15% το 2019, αλλά το 2023 υποχώρησε στο 12,4%. Ένα κομμάτι των ψηφοφόρων του επέστρεψε στο συντηρητικό PP και έχει φθίνουσα πορεία.

Στη γείτονα Ιταλία, η άκρα δεξιά δείχνει μια τάση παγίωσης τα τελευταία 15 χρόνια, αλλά ακόμα και η ακροδεξιά Μελόνι ανεβαίνει θέλοντας και μη στο άρμα της Ευρώπης και ασκεί πολιτική που έρχεται από την κεντρική εξουσία. Στην Ιταλία λοιπόν, ο Ματέο Σαλβίνι εκτοξεύτηκε από 4% το 2013 στο 34% το 2019, με όχημα το αντιμεταναστευτικό αφήγημα. Μετά την αποχώρησή του από την κυβέρνηση, η Λέγκα κατέρρευσε στο 8,9%, ενώ τη θέση του πήρε η Τζόρτζια Μελόνι με το κόμμα της που κέρδισε τις εκλογές του 2022 με 26%. Η Μελόνι συγκυβερνά με το Forza Italia και το Noi Moderati, συνθέτοντας μια νέα -και πιο μετριοπαθή στα λόγια- δεξιά πλειοψηφία.

Ίδια κατάληξη είχε και το καθεστώς στην Πολωνία. Το PiS κυβέρνησε οκτώ χρόνια με ισχυρό έλεγχο του κρατικού μηχανισμού, αλλά το 2023 έχασε την πλειοψηφία, παρότι κράτησε ένα πολύ μεγάλο ποσοστό, της τάξης του 35,4%. Το κόμμα κατηγορήθηκε επανειλημμένα για αντιδημοκρατικές πρακτικές και προπαγάνδα με αντικομμουνιστική και αντιρωσική ρητορική.

Στην Αυστρία, το FPÖ, από το 27,9% που είχε συγκεντρώσει το 2017 έπεσε στο 16,2% το 2019, μετά από σειρά σκανδάλων που βγήκαν στην επιφάνεια κι αποχώρησε από την κυβέρνηση.

Ακόμα και το πιο ισχυρό προπύργιο της ακροδεξιάς, ο Ούγγρος Βίκτορ Όρμπαν αρχίζει και δείχνει σημάδια φθοράς. Στις βουλευτικές του 2022 ο συνασπισμός FideszKDNP πήρε 54%, αλλά στις ευρωεκλογές του 2024 έπεσε στο 44,8% και πλέον έχει χάσει σχεδόν 9 μονάδες ακόμα. Σύμφωνα με πρόσφατες δημοσκοπήσεις το νέο κόμμα της αντιπολίτευσης TISZA προηγείται με 51% έναντι 36% του Fidesz και δείχνει ικανό για την ανατροπή του καθεστώτος.

Τελευταίες Ειδήσεις