Σάρκα και οστά πήρε η ανταλλαγή των Ισραηλινών ομήρων και των Παλαιστινίων φυλακισθέντων ανάμεσα στις δύο αντιμαχόμενες πλευρές, σε μία κίνηση που επαναλαμβάνεται συχνά τις τελευταίες δεκαετίες
Ισραήλ και Χαμάς ύστερα από δύο χρόνια ένοπλων συγκρούσεων αποφάσισαν να συνθηκολογήσουν και να κατεβάσουν τα όπλα. Σήμερα (13/10) οι 20 Ισραηλινοί όμηροι, που έμειναν ζωντανοί μετά την αρπαγή τους από το μουσικό φεστιβάλ στο Νότιο Ισραήλ τον Οκτώβριο του 2023 ξανασμίγουν με τις οικογένειές τους, σε ισραηλινό έδαφος, παρουσία του «εθνικού ευεργέτη» Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος βρίσκεται από το πρωί στην περιοχή και το μεσημέρι αποθεώθηκε από το ισραηλινό κοινοβούλιο και τον φίλο του Μπέντζαμιν Νετανιάχου.
Ο «Ερυθρός Σταυρός» παρέλαβε τους ομήρους και τους παρέδωσε στον ισραηλινό στρατό, όπου με τη σειρά του, τούς οδήγησε σε στρατόπεδο που τους περίμεναν οι οικείοι τους και πλήθος συμπατριωτών τους. Αυτή δεν είναι η πρώτη φορά που ανταλλάσσονται όμηροι και φυλακισμένοι ανάμεσα στις δύο αντιμαχόμενες πλευρές και γενικότερα ανάμεσα στο Ισραήλ και τους Άραβες, με τους οποίους βρίσκεται σε ένοπλες διενέξεις από την ίδρυσή του το 1948 μέχρι και σήμερα.
Ο λιβανικός εμφύλιος, η κατάρρευση του SLA και η πρώτη μαζική ανταλλαγή το 2004
Το 1985, η Χεζμπολάχ, που εξοπλίστηκε από το Ιράν κάλεσε σε ένοπλο αγώνα, για τον τερματισμό της ισραηλινής κατοχής των λιβανικών εδαφών. Όταν τελείωσε ο λιβανικός εμφύλιος πόλεμος και άλλες εμπόλεμες παρατάξεις συμφώνησαν να αφοπλιστούν, ωστόσο, η Χεζμπολάχ και η SLA αρνήθηκαν. Η σύγκρουση με τη Χεζμπολάχ αποδυνάμωσε την ισραηλινή αποφασιστικότητα και οδήγησε στην κατάρρευση του SLA (σ.σ.: ισραηλινή πολιτοφυλακή στον Νότιο Λίβανο) και την αποχώρηση του Ισραήλ το 2000, πίσω από την Μπλε Γραμμή που καθόρισε ο ΟΗΕ στα σύνορα.
Η Χεζμπολάχ συνέχισε τις επιθέσεις στα σύνορα για περισσότερο από μία πενταετία. Κατόπιν, ζήτησε την απελευθέρωση των Λιβανέζων πολιτών στις ισραηλινές φυλακές και χρησιμοποίησε με επιτυχία την τακτική της σύλληψης Ισραηλινών στρατιωτών ως μοχλό για ανταλλαγή κρατουμένων το 2004. Η συμφωνία αφορούσε σε 400 Παλαιστίνιους και Λιβανέζους μαχητές, με τους Ισραηλινούς να παραλαμβάνουν τις σορούς 3 νεκρών στρατιωτών και έναν ακόμη ζωντανό. Η διαδικασία ολοκληρώθηκε με την ανθρωπιστική διαμεσολάβηση της Γερμανίας, που έπαιξε κομβικό ρόλο στην κατάπαυση του πυρός.
Ο πόλεμος του Ιούλη και η δεύτερη ανταλλαγή το 2008
Ο πόλεμος του Ιούλη, ανάμεσα σε Λίβανο και Ισραήλ διήρκησε 34 μέρες και διεξήχθη στα εδάφη του βόρειου Ισραήλ ανάμεσα στην ένοπλη πτέρυγα της Χεσμπολάχ και τις Ισραηλινές Αμυντικές Δυνάμεις (IDF). Ο πόλεμος ξεκίνησε στις 12 Ιουλίου του 2006, έληξε ανεπίσημα στις 14 Αυγούστου όταν τέθηκε σε εφαρμογή το ψήφισμα-απόφαση του ΟΗΕ για κατάπαυση πυρός, και επίσημα στις 8 Σεπτεμβρίου του 2006 όταν το κράτος του Ισραήλ ήρε τον ναυτικό αποκλεισμό του Λιβάνου. Ο τερματισμός των εχθροπραξιών αποτέλεσε σημαντική πολιτική νίκη για την Χεζμπολάχ. Στις διαπραγματεύσεις μεταξύ των αντιμαχόμενων πλευρών, απελευθερώθηκαν 5 Λιβανέζοι κρατούμενοι, ενώ το Ισραήλ παρέλαβε τις σορούς 2 νεκρών Ισραηλινών στρατιωτών.
Η πιο αμφιλεγόμενη ανταλλαγή: Απελευθέρωσαν 1027 Παλαιστίνιους για 1 στρατιώτη
Το 2008 έγινε η πιο αμφιλεγόμενη ανταλλαγή ανάμεσα σε Ισραήλ και Παλαιστίνη, καθώς οι Ισραηλινοί αναγκάστηκαν να απελευθερώσουν 1027 Παλαιστίνιους κρατούμενους, για να πάρουν πίσω τον απαχθέντα στρατιώτη Gilad Shalit.
Ο Σαλίτ έπεσε στα χέρια των Παλαιστινίων στις 25 Ιουνίου 2006. Ο Ισραηλινός στρατιώτης συνελήφθη από Παλαιστίνιους μαχητές σε διασυνοριακή επιδρομή μέσω σηράγγων κοντά στα ισραηλινά σύνορα. Η Χαμάς τον κράτησε αιχμάλωτο για πάνω από πέντε χρόνια μέχρι την απελευθέρωσή του στις 18 Οκτωβρίου 2011 στο πλαίσιο συμφωνίας ανταλλαγής κρατουμένων, που επικρίθηκε έντονα από τους Ισραηλινούς πολίτες.
Οι Ισραηλινοί κυνηγούσαν μανιωδώς τον υπεύθυνο της απαγωγής του, για περισσότερα από 15 χρόνια και κατάφεραν να τον σκοτώσουν τελικά τον Σεπτέμβριο του 2025. Ο λόγος για τον Aμπού Ομπέιντα, τον επίσημο στρατιωτικό εκπρόσωπο της Χαμάς, ο οποίος σε ηχογραφημένο μήνυμα, φορώντας μια κεφίγια στο κεφάλι του κι έχοντας εκτεθειμένα μόνο τα μάτια του, ανακοίνωνε την απαγωγή του Γκιλάντ Σαλίτ.
Η ανταλλαγή αιχμαλώτων στη Μέση Ανατολή από την ίδρυση του ισραηλινού κράτους μέχρι σήμερα
Οι ανταλλαγές μεταξύ Ισραηλινών και Αράβων είναι πολύ συχνές από την ίδρυση του ισραηλινού κράτους το 1948. Παρακάτω αναφέρονται περιληπτικά οι ανταλλαγές ομήρων, αιχμαλώτων και φυλακισμένων.
- 1948 Ισραήλ – αραβικά κράτη (Αίγυπτος, Συρία, Ιορδανία) – Ανταλλαγές αιχμαλώτων στρατιωτών μέσω Ερυθρού Σταυρού
- 1956 Ισραήλ – Αίγυπτος – Ανταλλαγή στρατιωτών που αιχμαλωτίστηκαν στη χερσόνησο του Σινά κατά την Κρίση του Σουέζ
- 1973-74 Ισραήλ – Αίγυπτος και Συρία – Χιλιάδες αιχμάλωτοι και ταυτόχρονη επιστροφή πτωμάτων κατά τον Πόλεμο του Γιομ Κιπούρ
- 1983 Ισραήλ – Παλαιστινιακές οργανώσεις (PLO) – 6 Ισραηλινοί στρατιώτες – 4.700 Άραβες κρατούμενοι κατά τον Πόλεμο του Λιβάνου
- 1985 Ισραήλ – PFLP-GC (Παράρτημα του PLO) 3 Ισραηλινοί στρατιώτες – 1.150 Παλαιστίνιοι και Λιβανέζοι
- 2004 Ισραήλ – Χεζμπολάχ – 400 Παλαιστίνιοι/Λιβανέζοι – σοροί 3 Ισραηλινών και 1 ζωντανός Ισραηλινός (Elhanan Tannenbaum)
- 2008 Ισραήλ – Χεζμπολάχ – 5 Λιβανέζοι κρατούμενοι – σοροί 2 Ισραηλινών στρατιωτών (Goldwasser, Regev)
- 2011 Ισραήλ – Χαμάς – 1 Ισραηλινός στρατιώτης – 1.027 Παλαιστίνιοι κρατούμενοι
- 2018 Συρία – Ισραήλ 2 Σύριοι αιχμάλωτοι – επιστροφή σορού Ισραηλινού στρατιώτη από τον πόλεμο του 1982
