Η επόμενη κίνηση του Ιράν δεν θα είναι απλώς απάντηση σε μια στρατιωτική πρόκληση, θα είναι μήνυμα προς τον κόσμο
Η ένταση στη Μέση Ανατολή πέρασε σε νέο και επικίνδυνο επίπεδο μετά τις στοχευμένες αεροπορικές επιθέσεις των ΗΠΑ σε τρεις πυρηνικές εγκαταστάσεις στο Ιράν. Η κίνηση αυτή, που χαρακτηρίζεται από αναλυτές ως στρατηγικό πλήγμα με πολλαπλά μηνύματα, φέρνει την Τεχεράνη αντιμέτωπη με ένα σταυροδρόμι ιστορικής σημασίας.
Πλέον, η ιρανική ηγεσία καλείται να επιλέξει μεταξύ τριών βασικών σεναρίων, καθένα με σημαντικά ρίσκα, διπλωματικές επιπτώσεις και εσωτερικές προεκτάσεις.
Η επιλογή της σιωπής
Το πρώτο σενάριο προβλέπει πλήρη αποχή από την άμεση απάντηση. Το Ιράν ενδέχεται να επιλέξει τον δρόμο της αυτοσυγκράτησης, ελπίζοντας ότι η μη κλιμάκωση μπορεί να αφήσει ανοιχτό το παράθυρο της διπλωματίας, αποσοβώντας έναν ευρύτερο πόλεμο και ενδεχομένως οδηγώντας σε αναθέρμανση των διαπραγματεύσεων με την Ουάσινγκτον.
Ωστόσο, αυτή η στάση εγκυμονεί σοβαρό πολιτικό κόστος στο εσωτερικό της χώρας. Η Τεχεράνη έχει επανειλημμένα υποσχεθεί «συντριπτική απάντηση» σε περίπτωση στρατιωτικής επίθεσης. Η απουσία αντίδρασης, λοιπόν, κινδυνεύει να εκληφθεί ως αδυναμία, πλήττοντας την αξιοπιστία του καθεστώτος στα μάτια του ιρανικού λαού και των συμμάχων του στην περιοχή.
Η άμεση και δυναμική απάντηση
Η δεύτερη πιθανότητα είναι η στρατιωτική ανταπόδοση. Το Ιράν διαθέτει ένα εκτεταμένο και καλά οργανωμένο οπλοστάσιο βαλλιστικών πυραύλων, ενώ δεν πρέπει να υποτιμάται η ικανότητά του να εξαπολύσει επιθέσεις μέσω drones ή ταχύπλοων σκαφών στον Περσικό Κόλπο.
Οι ιρανικές δυνάμεις έχουν χαρτογραφήσει δεκάδες αμερικανικούς στόχους στη Μέση Ανατολή, από στρατιωτικές βάσεις έως ναυτικές μονάδες. Ένα «σμήνος» επιθέσεων θα μπορούσε να δώσει το μήνυμα ισχύος και αποφασιστικότητας που επιδιώκει η Τεχεράνη. Παρ’ όλα αυτά, μια τέτοια κίνηση θα μπορούσε να προκαλέσει έναν πλήρους κλίμακας πόλεμο, με ανυπολόγιστες συνέπειες για την περιοχή και τον ίδιο τον ιρανικό λαό.
Η στρατηγική της υπομονής
Η τρίτη επιλογή είναι η αναμονή. Το Ιράν μπορεί να αποφασίσει να κατασιγάσει προσωρινά τη ρητορική του, αποφεύγοντας την κλιμάκωση τώρα, αλλά χωρίς να παραιτείται από το δικαίωμα στην απάντηση. Ένα καθυστερημένο, αιφνιδιαστικό χτύπημα -τη στιγμή που οι αμερικανικές δυνάμεις θα είναι λιγότερο προετοιμασμένες- θα μπορούσε να επιφέρει ισχυρό συμβολικό και στρατηγικό πλήγμα, διατηρώντας παράλληλα την πρωτοβουλία των κινήσεων.
Η τακτική αυτή δεν είναι άγνωστη για την ιρανική ηγεσία, που πολλές φορές στο παρελθόν έχει επιλέξει τη μακρόπνοη, ψυχρή αντίδραση αντί του άμεσου ξεσπάσματος.
Το βλέμμα στραμμένο στον Χαμενεΐ
Η τελική απόφαση ανήκει στον Ανώτατο Ηγέτη, Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ. Μέχρι στιγμής, δεν έχει κάνει καμία δημόσια δήλωση για τις επιθέσεις, κάτι που ερμηνεύεται από ορισμένους ως ένδειξη στρατηγικής επεξεργασίας πριν τη λήψη μιας καθοριστικής απόφασης.
Η στάση που θα υιοθετήσει η Τεχεράνη το επόμενο διάστημα αναμένεται να καθορίσει όχι μόνο την εξέλιξη της κρίσης, αλλά και τη θέση του Ιράν στο παγκόσμιο γεωπολιτικό σκηνικό. Σε κάθε περίπτωση, ο μοναδικός δρόμος που μένει είναι αυτός που θα εξασφαλίσει, κατά τον ιρανικό σχεδιασμό, τη μέγιστη πολιτική ισχύ με το ελάχιστο κόστος.
Ο δρόμος για το Ιράν
Ο μοναδικός δρόμος για το Ιράν πλέον περνά μέσα από μια λεπτή ισορροπία ανάμεσα στην ισχύ και τη στρατηγική ψυχραιμία. Κάθε κίνηση, κάθε λέξη και κάθε σιωπή θα κρίνουν όχι μόνο το άμεσο μέλλον της χώρας, αλλά και τη σταθερότητα σε ολόκληρη τη Μέση Ανατολή. Στην παρούσα συγκυρία, η Τεχεράνη δεν έχει την πολυτέλεια του λάθους, έχει μόνο την ευθύνη της ιστορίας.
Αν κάτι είναι βέβαιο, είναι πως οι επόμενες μέρες θα είναι κρίσιμες για το Ιράν, για τις ΗΠΑ, αλλά και για ολόκληρη τη Μέση Ανατολή.
