Ο κόσμος αλλάζει και όποιος μένει στα παλιά, απλώς χάνεται
Σε έναν κόσμο που αλλάζει ραγδαία και μια Ελλάδα που ακολουθεί το ίδιο μοτίβο, η άρνηση προσαρμογής μοιάζει με τον χειρότερο εχθρό της πολιτικής σταθερότητας.
Ο δημοσιογράφος Γιάννης Πρετεντέρης, στο κείμενό του με τίτλο «Συνταγή διάλυσης», αναλύει πώς οι παλιές αντιλήψεις και οι ξεπερασμένες πρακτικές εμποδίζουν την κατανόηση της νέας πραγματικότητας, τόσο στη χώρα μας όσο και διεθνώς. Από τη ρευστότητα στη Γαλλία και τη Γερμανία μέχρι τον κατακερματισμό του ελληνικού πολιτικού σκηνικού, ο Πρετεντέρης υπογραμμίζει ότι οι εποχές του ισχυρού δικομματισμού έχουν παρέλθει ανεπιστρεπτί.
Σήμερα, όπως σημειώνει, τα περί «απειλούμενου κράτους δικαίου» λειτουργούν ως φερετζές: καλύπτουν την αδυναμία του πολιτικού συστήματος να αναγνωρίσει και να διαχειριστεί το νέο περιβάλλον, επιμένοντας να κοιτάζει μια καινούργια πραγματικότητα με παλιά γυαλιά.
Ολόκληρο το κείμενο όπως δημοσιεύτηκε στο Βήμα:
Αναρωτιέμαι τι άλλο πρέπει να συμβεί για να δεχτούμε ότι τα πράγματα στη χώρα μας και στον κόσμο έχουν αλλάξει.
Κι ότι το χειρότερο που μπορείς να κάνεις όταν τα πράγματα αλλάζουν είναι να κοιτάζεις μια καινούργια κατάσταση με παλιά γυαλιά. Με παλιές ιδέες, παλιές απόψεις, παλιές αντιλήψεις και συμπεριφορές.
Ακόμη χειρότερα. Να μην αντιλαμβάνεσαι πως μια κατάσταση που έχει αλλάξει είναι μάλλον απίθανο να επανέλθει με κάποιο μαγικό τρόπο εκεί που βρισκόταν πριν από την αλλαγή της.
Και δεν μιλάω μόνο για την Ελλάδα.
Στη Γαλλία, το επί δεκαετίες σταθερό σύστημα της 5ης Δημοκρατίας τρίζει επικίνδυνα κι όλοι συμφωνούν πως το μέλλον είναι άδηλο. Αλλά παραδέχονται ταυτοχρόνως ότι αυτό το άγνωστο μέλλον αποκλείεται να είναι το γνωστό παρελθόν.
Στη Γερμανία αναζητούν νέες ισορροπίες σε ένα κομματικό σκηνικό που ελάχιστα θυμίζει (ας πούμε) την εποχή του Χέλμουτ Σμιτ ή του Χέλμουτ Κολ.
Στην Ιταλία, οι δύο πρωταγωνιστές του μεταπολεμικού μοντέλου Χριστιανοδημοκράτες και Κομμουνιστές έχουν κυριολεκτικά εξαφανιστεί. Και για να είμαστε ειλικρινείς, δεν έχει επιτευχθεί η αντικατάστασή τους.
Οι περισσότερες ευρωπαϊκές δημοκρατίες, ακόμη και οι ωριμότερες ή οι νεότερες, δυσκολεύονται να βαδίσουν τον δρόμο τους μέσα από ένα κατακερματισμένο, πρωτόγνωρο και συχνά αλλόκοτο πολιτικό σύστημα.
Ευλόγως λοιπόν η χώρα μας δεν αποτελεί εξαίρεση.
Μπορεί το τσουνάμι της προηγούμενης δεκαετίας να πέρασε από την Ελλάδα ή απλώς να καταλάγιασε, αλλά το συμπέρασμα είναι απλό.
Πολύ δύσκολα θα επανέλθει στη χώρα ένα πολιτικό σύστημα δικομματικής κυριαρχίας, όπως εκείνο που διασφάλισε τη σταθερότητα της περιόδου 1974-2012.
Την ίδια στιγμή όμως πολλά μυαλά μένουν προσκολλημένα σε κάτι που έχει χαθεί.
Μερικές παρατηρήσεις.
Πρώτον, το βασικό χαρακτηριστικό αυτού του νεοσύστατου (για τα μάτια μας…) πολιτικού συστήματος είναι ο κατακερματισμός και η πολυδιάσπαση.
Στις δημοσκοπήσεις, για παράδειγμα, οριακά ένα κόμμα (η ΝΔ) κινείται μεταξύ 20% και 30%. Το ίδιο φαινόμενο είχε καταγραφεί και στις τελευταίες εκλογές (βουλευτικές και ευρωεκλογές) με μόνη τη ΝΔ να ξεχωρίζει.
Με άλλα λόγια, πάνε τα μεγάλα, πανίσχυρα και αντίπαλα κόμματα της Μεταπολίτευσης.
Δεύτερον, η Κεντροδεξιά είναι πλέον περισσότερο Κέντρο και λιγότερο Δεξιά.
Ιδίως όταν αφήνει χώρο στο πλευρό της για μία «Δεξιά της Δεξιάς», η οποία σταθερά στην κάλπη και τις δημοσκοπήσεις αθροίζει πλέον το 15% (ή και περισσότερο) της ψήφου.
Δεν είναι καθόλου αμελητέο.
Τρίτον, η Κεντροαριστερά αποτελεί μακρινή ανάμνηση του ένδοξου παρελθόντος της.
Ουσιαστικά δεν κατορθώνει ούτε πολιτικά, ούτε αριθμητικά να υποδυθεί πειστικά τον «δεύτερο πόλο» του παλιού δικομματισμού ή την εναλλακτική πρόταση διακυβέρνησης.
Κι αυτό συνιστά ένα δυσαναπλήρωτο κενό.
Τέταρτον, η πάλαι ποτέ Αριστερά βρίσκεται σε κατάσταση αποσύνθεσης και απαξίας. Εξι κόμματα προέρχονται μόνο από τον ΣΥΡΙΖΑ του 2015.
Αντε να βγάλεις άκρη μέσα σε αυτόν τον διαγωνισμό γραφικότητας.
Φυσικά τίποτα δεν προδικάζει ότι αυτή η κομματική συστοιχία έχει μόνιμα και όχι συγκυριακά χαρακτηριστικά, ούτε ότι αποτελεί εφεξής ένα αμετακίνητο δεδομένο.
Σε καμία περίπτωση. Μπορεί να αλλάξει με την ίδια ευκολία που δημιουργήθηκε. Απλώς δεν έχουμε (έως τώρα…) σημάδια πως συμβαίνει κάτι τέτοιο.
Και κυρίως έχουμε ένα κομματικό σύστημα κατακερματισμένο αλλά χωρίς συναινέσεις προς τη μία ή την άλλη κατεύθυνση.
Με άλλα λόγια, μια νέα κατάσταση με παλιές συνταγές.
Πάμε παρακάτω. Μπορούμε να συζητήσουμε επί μακρόν αν αυτό το σύστημα έχει πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα.
Σε συνθήκες ομαλής λειτουργίας, διασφαλίζει την πολιτική σταθερότητα αλλά φέρει και μια εγγενή αστάθεια. Στηρίζεται τρόπον τινά μόνο σε ένα πόδι.
Αν το πόδι αυτό (το «ένα κόμμα», δηλαδή…) υποστεί απώλεια στήριξης, τότε όλο το σύστημα κινδυνεύει να καταρρεύσει. Δύο ή τρεις στιγμές την τελευταία εξαετία, ο κίνδυνος αυτός ήταν ορατός.
Μόνο που με πλεονεκτήματα ή μειονεκτήματα, με σταθερότητα ή αστάθεια, αυτό είναι σήμερα το πολιτικό σύστημα της χώρας. Και δεν δείχνει σημάδια μεταβολής.
Το οποίο συνεπώς πάσχει κυρίως από την αδυναμία όσων το αποτελούν να προσαρμοστούν ή να δημιουργήσουν νέες συνθήκες και νέους κανόνες στη λειτουργία του…
Να θυμίσω ότι ακόμη και οι δεινόσαυροι εξαφανίστηκαν επειδή δεν κατάφεραν να προσαρμοστούν σε ένα καινούργιο περιβάλλον.
Παράδειγμα. Κυβέρνηση και αντιπολίτευση έχουν μια εμφανή δυσκολία στην οικοδόμηση στοιχειωδών συναινέσεων.
Σε σημείο που αδυνατούν να βρουν κοινοβουλευτικές πλειοψηφίες για να επιλέξουν ακόμη και προέδρους Ανεξάρτητων Αρχών, η θητεία των οποίων έχει λήξει προ πολλού.
Επί είκοσι πέντε χρόνια δεν είχε παρατηρηθεί τέτοιο πρόβλημα. Πάντα βρισκόταν μια κάποια λύση. Γι’ αυτό και το σημερινό μπλοκάρισμα είναι περίπου ακατανόητο.
Πέρα από δυσλειτουργία ή στενοκεφαλιά φανερώνει και μια έλλειψη επικοινωνίας, η οποία δεν είναι δυνατόν να απουσιάζει από ένα δημοκρατικό κοινοβουλευτικό σύστημα.
Συνεπώς τα περί απειλούμενου «κράτους δικαίου», «δημιουργίας καθεστώτος» και «καταστρατήγησης» του Συντάγματος είναι συμπαθητικά κουραφέξαλα.
Τίποτα και κανείς δεν απειλείται.
Αποτελούν απλώς τον φερετζέ ενός πολιτικού συστήματος που αδυνατεί να αναγνωρίσει τον εαυτό του σε μια νέα κατάσταση και να διαμορφώσει ομαλές συνθήκες λειτουργίας.
Η κυβέρνηση κυβερνά χωρίς να το δείχνει και η αντιπολίτευση αντιπολιτεύεται χωρίς να ακούγεται.
Το κόλπο του φερετζέ όμως δεν πιάνει πάντα.
Σκεφτείτε λίγο. Αν η εικόνα των δημοσκοπήσεων επιβεβαιωθεί στην κάλπη θα έχουμε ένα σύστημα χωρίς «ισχυρούς πόλους», το οποίο θα αδυνατεί ταυτοχρόνως να βρει συναινέσεις μεταξύ των «ανίσχυρων».
Είναι η συνταγή της διάλυσης.
Που θα προκύψει αναμφίβολα από την επιμονή των πρωταγωνιστών να κοιτάζουν μια καινούργια κατάσταση με παλιά γυαλιά.
Αντί να αντικρύσουν θαρραλέα το νέο πολιτικό περιβάλλον που έχει δημιουργηθεί στην Ελλάδα και τον κόσμο.
Ακολουθήστε το INSTANEWS στο Google News για να είστε πάντα μέσα στα νέα.
